Atrakcje astronomiczne na niebie w lutym 2025 roku.

Luty to miesiąc, w którym z każdą dobą przybywa nam kilka minut dnia. Noce jednak wciąż są bardzo długie i jeżeli tylko warunki atmosferyczne na to pozwalają, można podziwiać wiele ciekawych zjawisk astronomicznych.

Tempo przybywania dnia w lutym wynosi średnio 3-4 minuty na dobę, a na północy w drugiej części miesiąca niekiedy nawet o 5 minut na dobę. O ile w Warszawie 1 lutego Słońce wzeszło o godz. 07:20, a zaszło o 16:20, to w ostatnim dniu miesiąca dzień w stolicy rozpocznie się o 06:28, a zakończy o 17:11. Zatem w ciągu miesiąca przybędą nam aż 103 minuty jasnej pory doby (1 godzina i 43 minuty).

Kolejność faz Księżyca w lutym przedstawia się następując: pierwsza kwadra będzie mieć miejsce jutro o godz. 09:02, pełnia przypadnie 12 lutego o godz. 14:54, ostatnia kwadra ukaże się 20 lutego o 18:34, natomiast nów – 28 lutego o 01:46.

Czas na planety. Luty jest miesiącem sprzyjającym do obserwacji planet. 9 lutego Merkury minie koniunkcję górną ze Słońce i przechodzi na niebo wieczorne. Do 19 lutego pierwsza planeta Układu Słonecznego będzie się znajdowała 9 stopni od naszej dziennej gwiazdy, więc zobaczymy ją przy pomocy teleskopu 20 minut po zachodzie Słońca, na wysokości 3 stopni i 15 stopni na lewo od kierunku zachodniego.

Następnie Merkury każdego dnia zyskuje prawie 1 stopień wysokości w stosunku do zachodzącego Słońca i szybko staje się obiektem widocznym gołym okiem.  24 lutego będzie go łatwo znaleźć, kiedy minie znacznie ciemniejszego Saturna. Największą elongację, 18 stopni na wschód od Słońca, Merkury osiągnie 7 marca. Będzie to najlepsze wieczorne zjawisko Merkurego w tym roku dla obserwatorów z północy.

Wenus – wspaniała gwiazda wieczorna – osiągnie oszałamiający maksymalny blask -4,9 magnitudo 14 lutego. Patrząc ze średnich północnych szerokości geograficznych, obiekt pojawi się około 40 stopni nad horyzontem o zachodzie Słońca – prawie najwyżej w historii. Chociaż wysokość Wenus o zachodzie Słońca spadnie do około 32 stopni wysokości pod koniec miesiąca, odstęp między zachodem Słońca a zachodem Wenus skraca się z około 3,75 do 2,75 godziny. Teleskopy pokazują, że siostrzana planeta Ziemi powiększa się do pozornej średnicy większej niż Jowisz, z kolei jej faza oświetleniowa gwałtownie się zmniejsza z 37 do 15 proc.

Tymczasem Mars nadal staje się coraz ciemniejszy – jego blask zmniejsza się z -1,0 na początku miesiąca do -0,3 na końcu – ale nadal pozostaje dobrze widoczny gołym okiem, wysoko na wschodzie w Bliźniętach o zmierzchu, tworząc trójkąt z tzw. „Bliźniaczymi Gwiazdami” Polluksem i Kastorem. W lutym dystans między Marsem a Ziemią zwiększy się ze 103 do 129 milionów km, a najbliższe tygodnie będą ostatnią szansą dla małych teleskopów na pokazanie wielu śladów na powierzchni. Księżyc w fazie nowiu znajdzie się zaledwie około 0,5 stopnia na prawo od Czerwonej Planety w godzinach wieczornych, 9 lutego (między 20:00 a 23:00).

Jowisz świeci bardzo wysoko na południu podczas wieczornego zmierzchu dla obserwatorów na średnich i północnych szerokościach geograficznych. Duża planeta wznowi bezpośredni (wschodni) ruch przez gwiazdy 4 lutego. W lutym jej jasność nieznacznie spada, z -2,5 do -2,3, a w teleskopie jej pozorny rozmiar dysku nieznacznie się zmniejsza. Jowisz zachodzi po godzinie 3:30 na początku lutego oraz około 1:30 pod koniec miesiąca. Wieczorem 6 lutego można dostrzec wspaniałego Jowisza znajdującego się około 5 stopni poniżej i na lewo od Księżyca.

Saturn będzie świecił nisko na zachodnim-południowo-zachodnim horyzontem przez pierwszą połowę lutego, zachodząc około godz. 19:00-19:30, ale później, pod koniec miesiąca, będzie gasł w blasku zachodzącego Słońca i stanie się niewidoczny. Około 45 minut po zachodzie Słońca wieczorem 24 lutego, należy spojrzeć bardzo nisko w pobliżu zachodnio-południowo-zachodniego horyzontu, aby zobaczyć Merkurego zaangażowanego w stosunkowo bliską koniunkcję z Saturnem. Wówczas Merkury świecił będzie z jasnością -1,2 stopnia, z kolei Saturn znajduje się około 1,5 stopnia na lewo od niego, ale z jasnością +1,1 stopnia wydaje się być tylko o 1/9 jaśniejszy.

Świecący w Byku Uran w pierwszej połowie lutego widoczny będzie przez większość nocy, z momentem górowania w dniu 1 lutego ok. 18:20 i zachodem przed drugą w nocy. Jednak do końca miesiąca moment górowania i zachodu przyśpieszy odpowiednio na 16:45 i 00:15. W związku z jasnością na poziomie 5,7 magnitudo obiekt nie będzie widoczny gołym okiem. Jeżeli jednak zamierzamy poszukać planety, np. przy pomocy lornetki lub amatorskiego teleskopu, to Uran będzie świecić 7 stopni od najbardziej znanej gromady gwiazd w gwiazdozbiorze Byka, Plejad.

Warunki obserwacyjne dla obserwowania Neptuna systematycznie się pogarszają. Przez cały miesiąc świeci w konstelacji Ryb; na początku lutego zachodzi przed 20:30, by pod koniec miesiąca moment ten przyśpieszył do 18:55 (z Warszawy). Podobnie jak ma to miejsce w przypadku Urana, jasność planety oraz jej oddalenie od Ziemi sprawia, że do jego ujrzenia trzeba posiłkować się odpowiednim sprzętem.

Dodatkowo warto wspomnieć, że zima to najlepszy czas na obserwację gwiazd, gdyż mniejsza wilgoć powietrza sprawia, że nocne niebo wydaje się bardziej wyraziste niż podczas wilgotnych i parnych letnich nocy. Kompromisem jest jednak znacznie niższa temperatura podczas przebywania na zewnątrz. Gwiazdy również wydają się bardziej migotać zimą, zwłaszcza te jaśniejsze, takie jak Syriusz, który świeci poniżej słynnego gwiazdozbioru Oriona. Warto również obserwować gwiazdy w nocy otaczającej nów Księżyca, który będzie miał miejsce 28 lutego, gdyż brak światła Księżyca sprawia, że kosmos wydaje się ciemniejszy.