Lipa drobnolistna “Bona” w Warlubiu.
Drugi wpis dotyczący dendroflory Warlubia (woj. kujawsko-pomorskie, powiat świecki, gmina Warlubie) dotyczy drzewa, które zlokalizowany jest w pobliżu stacji kolejowej. Zanim do niego dotrzemy, możemy obejrzeć biegnące po torach pociągi.
Aby dotrzeć do interesującego nas okazu należy kierować się drogą po przeciwnej stronie stacji kolejowej. Na mapie została oznaczona nazwą “Za Koleją”. A więc po kolei “Za Koleją” dotrzemy do wielkiej lipy, który wychyla swoją sylwetkę z przydrożnego zakrzaczenia. ;))
Gdy już znajdziemy się obok drzewa i zza wspomnianych krzewów wyłoni się nam jego masywny pień, rozwieją się wszelkie wątpliwości, bowiem mamy tu do czynienia z lipą o ponadprzeciętnych rozmiarach.
Drzewo powołano na pomnik przyrody rozporządzeniem Nr 11/91 Wojewody Bydgoskiego z dnia 1 lipca 1991 r. w sprawie uznania za pomniki przyrody tworów przyrody na terenie województwa bydgoskiego ( Lipa_drobnolistna_w_Warlubiu ).
W rejestrze tym podano, że obwód pnia drzewa wynosi 745 cm, a wysokość 28 metrów. Nasz pomiar obwodu pnia na wysokości pierśnicy, który wykonaliśmy 7 października 2023 r. dał wynik 726 cm czyli o 19 cm mniej, przy czym wyraźnie zaznaczam, że nie zmierzyliśmy obwodu pnia w najwęższym miejscu między jego nasadą a wysokością pierśnicy.
Na mocy uchwały nr XXXIX/311/2022 Rady Gminy Warlubie z dnia 26 maja 2022 r.
w sprawie zniesienia formy ochrony przyrody z jednego drzewa pomnikowego gatunku lipa drobnolistna, drzewo zostało pozbawione pomnikowego statusu.
Jak podano w uchwale: “Zniesienie formy ochrony przyrody następuje ze względu na konieczność realizacji inwestycji celu publicznego tj. prowadzenie prac budowlanych związanych z zaprojektowaniem i wykonaniem robót budowlanych na odcinku linii kolejowej nr 131, w ramach zadania inwestycyjnego pn.: ,,Prace w ciągu C-E 65 na odcinku Zduńska Wola-Inowrocław-Tczew: LCS Bydgoszcz Główna.”
Do wysokości pierśnicy (130 cm) lipa tworzy całość, ale wyraźnie widać, że jej budowa jest charakterystyczna dla zrostu dwóch drzew. W internetowych źródłach możemy znaleźć informacje, że lipa ta została nazwana “Boną”.
♦ LIPA DROBNOLISTNA “BONA” W ALBUMIE
DRZEWA POLSKI. NAJGRUBSZE. NAJSTARSZE. NAJSŁYNNIEJSZE. ♦
Pomimo wielkich gabarytów, lipa “Bona” jest drzewem mało popularnym, znanym głównie miłośnikom olbrzymów naszej dendroflory. Autorzy albumu “Drzewa Polski…” postanowili przybliżyć jej sylwetkę większemu gronu.
“Lipa ta rośnie w miejscowości Warlubie, wzmiankowanej już w XIII-wiecznych dokumentach. Prawdopodobnie jest jednak znacznie starsza, o czym świadczą liczne znaleziska archeologiczne. Nazwa wsi pochodzi od pomorskiego imienia “Warlub”, będącego skrótem od “Warcilub”.
Drzewo to jest typową “dwójką”, powstałą ze zrośnięcia się podstawami dwóch okazów. W rezultacie pomiar obwodu pnia jest nieco utrudniony, gdyż rozszerza się on wraz ze wzrostem wysokości. Najwęższe miejsce wypada na poziomie 0,7 m nad ziemią – wynosi tam 710 cm.
Drzewo ma stosunkowo szeroką i gęstą koronę – odznacza się dobrym stanem zdrowotnym. Opisywane drzewo rośnie w miejscowości Warlubie, przy torach kolejowych naprzeciwko dworca.” Wiek okazu oszacowano w albumie na 350 lat według stanu na 2013 rok.
Nasza wizyta przy drzewie miała miejsce w październiku 2023 roku, a więc prawie półtora roku od czasu, kiedy zniesiono z niego ochronę pomnikową. W koronie lipy dostrzegliśmy liczne stanowiska jemioły. Czy drzewo jeszcze rośnie, czy zostało już wycięte w trakcie realizacji zaplanowanych inwestycji? Tego nie wiemy.
Lipa “Bona” jest przykładem drzewa, które pomimo wielkiej wartości przyrodniczej i historycznej, jest bezbronne wobec non stop rozbudowującej się infrastruktury, wszelkich remontów, rewitalizacji i innych tego typu działań. Takich przykładów w skali kraju jest niestety wiele.
P O D S U M O W A N I E
1) W Warlubiu (woj. kujawsko-pomorskie, powiat świecki, gmina Warlubie), w pobliżu stacji kolejowej rośnie bardzo okazała lipa drobnolistna “Bona”, która w latach 1991-2022 była chroniona jako pomnik przyrody ożywionej. Zdjęcie ochrony jest związane z zaplanowanymi w tym miejscu robotami budowlanymi na odcinku linii kolejowej nr 131.
2) Obwód pnia drzewa na wysokości pierśnicy wynosi 726 cm (pomiar własny z 07.10.2023 r.), wysokość 28 metrów (według danych z CRFOP), szacunkowy wiek 361 lat – według stanu na 2024 rok (na podstawie informacji z albumu “Drzewa Polski…”). Stan zdrowotny i techniczny drzewa jest dobry, w koronie lipy znajdują się liczne stanowiska jemioły. Niestety tak piękne i dorodne drzewo, prawdopodobnie zostanie (lub już zostało) wycięte…
