Park Złotnicki we Wrocławiu.

≈ Park ≈

Wrocławski Park Złotnicki jest zlokalizowany w zachodniej części Wrocławia na osiedlu Złotniki. Na zachód od parku, za ulicą Żwirową, przepływa rzeka Bystrzyca. Park obejmuje powierzchnię ok. 20 ha. Położony jest w obrębie ulic: Złotnickiej, Żwirowej i Solińskiej. Na południe od parku przebiega linia kolejowa nr 275 biegnąca z Wrocławia do Legnicy.

Pieczę nad Parkiem Złotnickim sprawuje Zarząd Zieleni Miejskiej podległy Departamentowi Architektury i Rozwoju Urzędu Miejskiego Wrocławia. Obecna nazwa parku obowiązuje na podstawie § 1 pkt 15 uchwały nr LXXI/454/93 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 9 października 1993 roku w sprawie nazw parków i terenów leśnych istniejących we Wrocławiu.

Obszar na którym leży park objęty jest strefą ochrony konserwatorsko-archeologicznej. Na terenie parku odkryto dwa grodziska średniowieczne z ok. IX – XI wieku. W latach 1991-1995 park został odrestaurowany według projektu Pracowni Projektowej “Miasto + Zieleń”. W parku znajdują się obiekty rekreacyjno-sportowe.

Utworzone również zostały ciekawe elementy krajobrazowo-przyrodnicze:

⇒ staw parkowy,

⇒ niewielkie cieki o charakterze melioracyjnym z kładkami,

⇒ polany.

Jak podaje wrocławski Zarząd Zieleni Miejskiej: “Park Złotnicki jest wyjątkowym miejscem, które ukształtowano ze szczególnym poszanowaniem zastanych walorów przyrodniczych i kulturowych. Park założono prawie 150 lat temu, w dolinie Bystrzycy zachowując liczne starorzecza, wiekowy las olsowo-grądowy oraz relikty dawnych grodzisk. Mimo zmieniających się gospodarzy i licznych inwestycji, Park Złotnicki zachował swój pierwotny, dziki charakter.

Wyróżnia go rozbudowany układ wodny oraz rozległe partie leśne pozostawione w naturalnym stanie – z bogatym runem i próchniejącymi powalonymi drzewami. Park ten oferuje wiele atrakcji. Znajdziemy tu miejsca odpoczynku blisko natury, trasy biegowe, polany rekreacyjne, tor dla rolkarzy, boisko, siłownię oraz kilka placów zabaw inspirowane słowiańskimi grodami.

Kompozycja parku jest efektem umiejętnej adaptacji niedostępnych terenów nadrzecznych w stylu ogrodów krajobrazowych „modnych” w XIX w. Nie znajdziemy tu jednak rozległych polan i komponowanych wnętrz z nasadzeniami kulisowymi. Teren urządzono w duchu naturalistycznego parku leśnego, pozostawiając jako walor dawne rozlewiska Bystrzycy oraz zadrzewienia olsowe i grądowe. Zaadaptowano również lokalne wzniesienia będące pozostałościami grodziska. W tamtym czasie były one już przedmiotem badań.

Najbardziej czytelnym elementem kompozycji Parku jest aleja biegnąca od dawnego pałacu w kierunku zachodnim – w stronę przeprawy przez Bystrzycę. Ciąg we wschodniej części obsadzony jest kasztanowcami białymi, a w zachodnia partia biegnie przez dawny las w pobliżu zbiorników wodnych. Dobrze zachowane jest pierwotne strefowanie parku i układ wodny. W niższych partiach napotkamy zwarty drzewostan, a we wschodniej i południowej części obszary łąk akcentowane pojedynczymi nasadzeniami.

Na tych otwartych terenach współcześnie zlokalizowano wiele atrakcji – głównie place zabaw i ciągi spacerowe. Natomiast w północnej części już w latach 30-stych XX w. zlokalizowano plac sportowy – w dalszym ciągu znajduje się tu część rekreacyjna Parku. Przed 1934 rokiem, na skraju Parku, przy obecnej ul. Złotnickiej zlokalizowano pomnik na kamiennej podbudowie, obecnie upamiętnia on ofiary I. Wojny Światowej.”

Drzewostan parku tworzą głównie drzewa liściaste związane z siedliskami podmokłymi, ale można w nim odnaleźć także kilka okazów sosen. Zieleń wysoką tworzą głównie gatunki rodzime: wzdłuż stawów i cieków: wierzby, olsze czarne – największe z nich mają obwody przekraczające 220 cm, wiązy szypułkowe, graby pospolite (szczególnie okazałe znajdują się w pobliżu kamienia pamiątkowego), pojedyncze mierzące 300 cm w obwodzie dęby szypułkowe, największe z nich mają ponad 500 cm.

Przy wejściach do Parku, w wyższych partiach znajdziemy: klony pospolite, klony polne, czeremchy, a także lipy drobnolistne. Z drzew iglastych na uwagę zasługują sosna czarna oraz sosna wejmutka (obwody ok. 220 – 280 cm). Wzdłuż głównej alei rosną liniowo, symetrycznie kasztanowce pospolite (obwody 220 – 280 cm).

Na szczególną uwagę zasługuje bogate runo porośnięte przez bluszcz pospolity oraz dzikie byliny charakterystyczne dla danych zbiorowisk. Z krzewów najczęściej spotykane są forsycje, derenie oraz liczne samosiewy bzu czarnego. Występuje tu ok. 180 gatunków roślin naczyniowych.

Z uwagi na dominację drzew liściastych, najlepszym okresem na fotografowanie parku jest późna jesień, zima i wczesna wiosna. Podczas lata, ulistnienie drzew i krzewów przysłania wiele miejsc i parkowych szczegółów.

♦ Dąb nr 1 ♦

Obecnie na terenie parku ochroną objęto grupę 8. dębów szypułkowych. Pięć okazów odnajdziemy we wschodniej części parku, trzy pozostałe rosną w rewirach południowych. Jak podano w CRFOP ( Grupa_8_dębów_szyp._w_Parku_Złotnickim ), chroniona jest grupa 8 dębów (Quercus robur) o obwodach pni 349-573 cm.

Przegląd pomnikowych dębów rozpoczynam od okazu, który jest najbardziej wysunięty na północ. Następnie opiszę trzy dęby zlokalizowane na wschodniej ścianie parku, okaz rosnący nieco głębiej i na końcu trzy egzemplarze reprezentujące południowe rewiry.

Pierwszy osobnik to dość wysokie drzewo o kolumnowym, lekko pochylonym pniu i regularnej koronie. Na pniu odnajdziemy zieloną tabliczkę z orzełkiem i budkę dla ptaków.

Stan zdrowotny dębu jest dobry, stan techniczny również. W koronie notuje się niewielkie ubytki, głównie w postaci śladów po wyłamanych konarach i gałęziach.

Korona drzewa była poddana delikatnym zabiegom chirurgicznym (usunięciu wybranych konarów), po których pozostały zakalusowane blizny i zgrubienia.

♦ Dąb nr 2 ♦

Również drugi pomnikowy dąb odznacza się pochyłością pnia. Jest to jeden z najchudszych osobników w opisywanym zestawie pomnikowej ósemki.

Korona drzewa jest niezbyt szeroka, nieco asymetryczna, ze śladami naturalnych wyłamań konarów i gałęzi.

Pień oznaczono stosowną tabliczką, możemy na nim dostrzec zabliźnioną listwę mrozową i ciągnące się podłużne pęknięcie pnia. Kondycja zdrowotna dębu jest zadowalająca, stan techniczny również.

♦ Dąb nr 3 ♦

Zdecydowanie najciekawszym drzewem z punktu widzenia tree huntera jest trzeci dąb, który odznacza się bardzo malowniczym pokrojem. Pień posiada liczne zgrubienia po “załatanych” ranach związanych z chirurgiczną redukcją konarów.

Jest to najgrubszy osobnik z pomnikowej puli i jednocześnie najgrubsze drzewo Parku Złotnickiego. Obwód jego pnia na poziomie pierśnicy wynosi 575 cm (pomiar własny z 09.01.2022 r.).

Drzewo to jest bardzo okazałe, korona regularna, szeroka i pomimo chirurgicznej ingerencji, wciąż przyzwoicie ugałęziona. W odziomkowej części pnia notuje się podłużny ubytek kory.

Także wysokość drzewa jest spora, bowiem jego wierzchołek sięga prawie 30. metrów (w CRFOP podano, że wysokość drzewa wynosi zaledwie 20 metrów.)

Okaz ten to najbardziej wyrazisty przedstawiciel Quercus robur w Parku Złotnickim z szansą, że za kilka/kilkanaście lat dołączy do nielicznej puli wrocławskich dębów, których obwody pni osiągnęły lub przekroczyły 600 cm.

♦ Dąb nr 4 ♦

Dąb nr 4. to drzewo rosnące najbliżej ul. Złotnickiej. Spoglądając na jego sylwetkę i koronę od razu widać, że nie wiedzie mu się najlepiej. Część konarów jest martwa z postępującym odpadaniem kory.

Drzewo wykształciło krótki pień, na wysokości kilku metrów nad gruntem sterczy kikut po wyłamanym konarze.

W niektórych miejscach na drzewie można odnaleźć charakterystyczne “pośrutowanie” drewna, które może być skutkiem działalności kozioroga dębosza – największego rodzimego chrząszcza, który znajduje się pod ochroną gatunkową.

Również to drzewo zostało oznaczone stosowną tabliczką. Stan techniczny dębu jest średni, kondycja zdrowotna przeciętna.

♦ Dąb nr 5 ♦

Dużo lepiej pod kątem zdrowotnym prezentuje się piąty dąb, który rośnie nieco głębiej w parku, chociaż i ten okaz nie jest pozbawiony śladów powstałych w wyniku przeróżnych, naturalnych procesów. Sylwetka dębu jest pochylona, zwłaszcza w górnych partiach.

Stojąc przy drzewie wydaje się, że roślina jest bardzo prosta. Na pniu ciągnie się długi i wąski ubytek, przez który widać wnętrze wypróchniałego pnia. Ubytek ten zabezpieczono metalową siatką.

Korona drzewa jest niebyt szeroka i przeciętnie ugałęziona. Drzewo charakteryzuje dobra kondycja zdrowotna i zadowalający stan techniczny.

♦ Dąb nr 6 ♦

Dąb numer 6. należy do jednego z najbardziej nadszarpniętych zdrowotnie okazów. Pień posiada wiele dziupli i śladów żerowania kozioroga dębosza, z jednej strony notuje się podłużną martwicę kory.

Widoczna martwica kory ciągnie się na całej długości pnia, prawdopodobnie w przeszłości drzewo zostało porażone piorunem. Większość konarów dębu jest już martwa.

Wszystko to powoduje, że jego stan zdrowotny i techniczny jest zły, najlepsze lata sprawności roślina ma już dawno za sobą.

Korona okazu jest mocno przerzedzona z wieloma widocznymi ubytkami i martwicami. Drzewo pomału zamiera i nie rokuje na poprawę kondycji zdrowotnej.

♦ Dąb nr 7 ♦

Przedostatni pomnikowy dąb charakteryzuje strzelista sylwetka, walcowaty pień i wysoko wysklepiona korona, czyli budowa charakterystyczna dla okazów rosnących w zwarciu.

Stan zdrowotny i techniczny drzewa jest zadowalający/dobry, pień nie posiada widocznych uszkodzeń, ale notuje się na nim ślady ingerencji chirurgicznej.

Korona stosunkowo wąska i niezbyt ugałęziona, kilka konarów dębu obłamało się siłami natury, głównie wiatru.

♦ Dąb nr 8 ♦

Ostatni pomnikowy dąb odnajdziemy niedaleko Stawu Złotnickiego na niewielkiej pochyłości terenu. Jest to drzewo z długim pniem i niezbyt rozbudowaną, wysoko wykształconą koroną.

Podobnie jak u większości pomnikowych dębów w parku, na pniu notuje się ślady po chirurgicznie usuniętych konarach. Każde drzewo uhonorowane statusem pomnika przyrody zostało oznaczone tabliczką, co znacznie ułatwia ich odnalezienie i prawidłową identyfikację.

Stan zdrowotny oraz techniczny drzewa jest dobry. Walcowaty, oczyszczony z dolnych konarów pień sprawia wrażenie witalnego i mocnego, chociaż jego wnętrze jest częściowo wypróchniałe.

Ósmy dąb kończy przegląd pomnikowych drzew Parku Złotnickiego, który w wielu miejscach przypomina las, co należy uznać za dodatkowy, solidny walor tego terenu. Popularność parku w ostatnich latach znacznie wzrosła, przez lawinową wręcz rozbudowę osiedli mieszkaniowych na otaczających go terenach.

⇒ Do lektury o wrocławskim Parku Złotnickim, zapraszam również na blog Marka: Park Złotnicki we Wrocławiu.