(3) Dąb bezszypułkowy “Śródleśny” z Bukowiny Sycowskiej.

Dominującymi gatunkami drzew w lasach Bukowiny są: sosna pospolita i buk zwyczajny. Spotkamy w nich również spore domieszki grabów zwyczajnych, brzozy brodawkowatej, modrzewi europejskich i świerków pospolitych. Jeżeli zaś chodzi o dęby, które również mają swoje skupiska jako niewielkie dąbrowy i w domieszce z innymi gatunkami drzew, najczęściej spotkamy tu dęby bezszypułkowe.

Jest to gatunek, który radzi sobie nieco lepiej na słabszych glebach od dębu szypułkowego, ale żyje krócej i osiąga mniej spektakularne rozmiary. Wśród wielu dębów bezszypułkowych obejrzanych i pomierzonych przeze mnie w rejonach słynnego tunelu pod szlakiem kolejowym, jeden z pewnością zasługuje na status perły dendroflory Wzgórz Twardogórskich. Póki co numerem jeden pozostaje dąb bezszypułkowy “Gajowy” opisany w cyklu 2021 ( » Perły dendroflory Wzgórz Twardogórskich i okolic 2021. (1) Dąb bezszypułkowy “Gajowy” z Bukowiny Sycowskiej. ), niemniej bohater dzisiejszego wpisu, również wyróżnia się w tłumie bezszypułkowców bukowińskiej krainy.

Jest nim dąb bezszypułkowy “Śródleśny”, który rośnie przy jednej z głównych leśnych dróg prowadzących do tunelu. W ostatnim latach w pobliżu drzewa miały miejsce spore wycinki, na szczęście “Śródleśny” został oszczędzony i nadal może być podziwiany przez największych fanatyków tych lasów i rosnących w nim drzew. ;))

Obwód pierśnicowy pnia drzewa wynosi 325,50 cm. Może nie jest to bardzo okazały rozmiar, niemniej na tle dębów bezszypułkowych rosnących w lasach Bukowiny, drzewo plasuje się na wysokiej pozycji. Z wieloletnich obserwacji tego gatunku doszedłem do wniosku, że dużo dębów przedwcześnie usycha lub są atakowane przez choroby i szkodniki. W sumie nieliczne z nich przekraczają w “pasie” 300 cm.

Część odziomkowa pnia z jednej strony pokryta jest przepiękną, grubą warstwą mchów. Przy niej wysiał się młody buk. Dla towarzystwa i ozdoby. Otocznie “Śródleśnego” to przede wszystkim buki zwyczajne, które co roku kontynuują instynkt przetrwania gatunku poprzez pojawienie się siewek nowego pokolenia.

Późną zimą 2022 roku odwiedziłem “Śródleśnego” z kolegą Krzyśkiem, którego sylwetka jest dobrym punktem odniesienia do wielkości pnia drzewa. Chociaż dąb “Śródleśny” nie należy do olbrzymów w swoim gatunku, maluchem na pewno też nie jest.

Jedną z najbardziej charakterystycznych cech dębu bezszypułkowego są jego liście zakończone ogonkami, które są dłuższe w porównaniu do dębu szypułkowego. Również sam kształt blaszki liściowej (regularna, niezbyt głęboko wcięta) jest ważną cechą rozpoznawczą gatunku.

Dąb “Śródleśny” odznacza się zarówno dobrym stanem zdrowotnym jak i stanem technicznym. Korona drzewa jest wysoko wysklepiona, charakterystyczna dla okazów rosnących w zwarciu i konkurujących ze sobą o dostęp do światła.

Gdy przyjrzymy się koronie drzewa dokładniej, dostrzeżemy wiele stanowisk mchów pokrywających jego konary i gałęzie. W sezonie wegetacyjnym zlewają się one z zielonymi liśćmi dębu. Mchy nadają “Śródleśnemu” nutkę patriarchalności i osobliwego czaru charakteryzujące drzewa z wnętrza kniei.

Dlaczego “Śródleśny”? Drzewo to rośnie, jak już wyżej wspomniałem, w głębi bukowińskich lasów, kilka kilometrów od domostw. A więc zlokalizowany jest wśród lasów, wśród tysięcy innych drzew, w środku leśnych mroków Bukowiny, grzybowych czeluści i bukowej społeczności, licznie skupionej w otoczeniu “Śródleśnego”.

Zatem gdy ktoś chce odwiedzić “Śródleśnego” musi wiedzieć, że należy do niego maszerować wiele kilometrów do leśnych głębin.

Z ciekawostek dotyczących dębu bezszypułkowego warto wspomnieć, że chociaż dąb bezszypułkowy ustępuje nieco rozmiarami szypułkowemu, to jednak w Europie co najmniej dwa rekordy wysokości należą właśnie do dębu bezszypułkowego; wynoszą one 47m (Francja) i 44m (Niemcy) – źródło: Drzewa (mojedrzewa.pl)

Z dalszej perspektywy widać charakterystyczną, regularną sylwetkę “Śródleśnego”. Pień drzewa jest stosunkowo prosty, korona obficie ugałęziona i ulistniona, rozszerzająca się stopniowo ku górze.

Dąb “Śródleśny” to mój ponad 30-letni znajomy, podobnie jak dąb “Gajowy”. Oba drzewa poznałem jeszcze w latach 90-tych, ale dopiero kilka lat temu uświadomiłem sobie ich unikatowość w obrębie ‘Quercus petraea’ w tych lasach i postanowiłem je pokazać oraz opisać.

Lubię posiedzieć w jego otoczeniu, spojrzeć jak promienie słoneczne podświetlają mszastą część pnia drzewa. W okresie ponurej aury, “Śródleśny” to barwne zwierciadło leśnej zieleni zamkniętej w ciszy i błogim spokoju, które emanują z wnętrza bukowińskiej kniei.

W czasie kolorowej jesieni pod drzewem tworzy się dywan liści, które szeleszczą pod stopami i przy większych podmuchach wiatru. Nad nimi unoszą się zapachy lasu. W zimie przychodzi sen i milczenie.

P O D S U M O W A N I E

1) W lasach Bukowiny Sycowskiej, przy jednej z leśnych dróg prowadzących do tunelu pod szlakiem kolejowym, rośnie dąb bezszypułkowy “Śródleśny”, którego obwód pnia na wysokości pierśnicy wynosi 325,50 cm (według stanu na 20.10.2021 r.), co plasuje go w gronie najgrubszych dębów bezszypułkowych, które możemy spotkać na terenie tych lasów.

2) Dąb “Śródleśny” to piękne leśne drzewo z licznymi stanowiskami mchów, które przyzdabiają roślinę zarówno na pniu w części odziomkowej, jak i na konarach i gałęziach. Korona dębu jest obficie ugałęziona i ulistniona. Stan zdrowotny oraz techniczny drzewa jest dobry.

3) Opisywany dąb należy do grona kilkunastu drzew Bukowiny, które znam już od ponad 30-stu lat i zaliczam je do ścisłego grona sentymentalnych drzew mojego dzieciństwa. To nie tylko moi przyjaciele, ale źródło duchowej uczty i filozofii nad tajemnicami przyrody.

W następnym wpisie tego cyklu przeniosę się na drugą stronę szlaku kolejowego, w której rośnie kilka buków zwyczajnych, zaliczonych przeze mnie do pereł dendroflory. Pierwszym, którego zaprezentuję i opiszę będzie buk “Krzepki” rosnący na niewielkiej wypukłości gruntu.