(7) Buk zwyczajny “Zroślak” w pobliżu Leśnych Stawków koło Goszcza.

W tegorocznym cyklu pereł dendroflory Wzgórz Twardogórskich i okolic, pozostaję jeszcze w pobliżu leśnego tunelu, który znajduje się pod szlakiem kolejowym. Od niego możemy wędrować do Bukowiny, Królewskiej Woli lub Twardogóry, na Golę Wielką, Domasławice, a także Goszcz.

Gdy przejdziemy na drugą stronę tunelu (czyli na tą, po której rosną opisane w poprzednich artykułach buki: “Krzepki”, “Krępy” oraz “Piotra Kartawika”) i skręcimy w lewo, szybko ujrzymy powyższe tablice. Mowa jest o tzw. “Leśnych Stawkach koło Goszcza”, które ustanowiono użytkiem ekologicznym. Więcej pisałem o nich w relacjach z tych wypraw:

— » Wpis o Bukowinie.

— » Dziewięć godzin w złotej Bukowinie.

Ciek wodny, który przepływa przez te lasy i zaprowadzi nas do Leśnych Stawków to Prądnia Goszczańska. Jest ona namiastką dzikości górskiego potoku i przyrodniczym skarbem tych terenów. Wzdłuż wąwozu rośnie wiele starych drzew, głównie buków, dębów, sosen, olch i grabów. Jedno z nich szczególnie mnie zaciekawiło.

To buk zwyczajny rosnący na wzniesieniu po prawej stronie wąwozu. Drzewo wzbudziło moje zainteresowanie od pierwszych oględzin. Należy zaznaczyć, że zanim dojedziemy do stawów, człowiek lasu i drzew ma na czym oko zawiesić i kto wie, czy w przyszłości inne drzewo nie poszerzy grona pereł dendroflory tych terenów.

Pierwszą ciekawostką jest to, czy mamy tu do czynienia z jednym drzewem czy ze zrostem dwóch a nawet trzech i więcej osobników? Oglądanie buka dookoła to pogłębianie bukowych wątpliwości i odkrywanie jego nieokiełznanej leśnej natury.

Jego atrakcyjność wizualną wzmacnia ulokowanie na krawędzi stoku. Z jednej strony widzimy bardzo krótki, częściowo wypróchniały pień z solidnym stanowiskiem mchów i zgnilizną w środku.

Z drugiej strony, nagle “pojawiają” się co najmniej dwa inne buki, które zrastają się z pniem tego najgrubszego. Co więcej, tutaj wszystkie pnie są znacznie dłuższe, zdecydowanie bardziej typowe pod względem budowy dla leśnych drzew rosnących w zwarciu.

Natomiast tuż nad ziemią z pnia wystaje narośl, której kształt kojarzy się z łbem wkurzonego żółwia lub węża. No i już robi się coraz bardziej ciekawie i tajemniczo.

Spoglądając na nią jeszcze bliżej, można żonglować na zasadzie – ile procent w narośli jest żółwia a ile wijącego się węża? ;))

W tym roku zauważyłem, że na drzewie (i na drugim, pobliskim buku), znajduje się ubytek kory, powstały prawdopodobnie na skutek nadgryzania przez jakiegoś zwierza. Jednak żółwia i węża wykluczam z tej działalności. ;))

Z każdej strony drzewo wygląda zupełnie inaczej. Napiszę tak, im dłużej oglądam tego buka, tym bardziej odkrywam jego różnorodne i baśniowe oblicza. Co do pomiaru obwodu pnia – jedynym sensownym wynikiem jest ten, który uzyskałem tuż nad gruntem (z pominięciem narośli) i który wyniósł 556 cm.

Drzewo wznosi się na wysokość 30 metrów, jego korona jest obficie ugałęziona i ulistniona. Zrosty kilku osobników tego samego gatunku, często określane są “zroślakiem/zroślakami”, chociaż termin ten jest zarezerwowany przede wszystkim dla stomatologii (“ząb, który ma dwie korony, ale jeden korzeń” – definicja wg słownika PWN).

Teraz lasy Wzgórz Twardogórskich mają swojego “Zroślaka”, którego odszukał i opisał Lenart. Na terenie tych lasów rośnie wiele zroślaków, zarówno buków jak i innych gatunków drzew, niemniej opisywany egzemplarz, według mojej subiektywnej oceny jest wyjątkowy i znacznie wyróżnia się na tle innych zroślaków.

Cała jego nieproporcjonalna, dosyć skomplikowana i fikuśna natura znajduje się dolnych partiach drzewa. Na górze, czyli wysoko w koronie, okaz nie wyróżnia się niczym szczególnym od innych rosnących tu buków.

Warto też zauważyć, że tuż obok zrostu co najmniej trzech buków, składających się na całego “Zroślaka”, rośnie jeszcze jeden buk. Gdyby wykiełkował bliżej, dołożyłby cegiełkę komplikacji do tego ciekawego tworu dendroflory.

Na obecny kształt drzewa, z pewnością wpłynęły warunki siedliskowe (pochyłość terenu). Gdy wykiełkowało kilka drzewek, to po upływie wielu lat wraz ze wzrostem i powiększaniem swoich gabarytów, musiały się zmierzyć z bliskością względem siebie i spadkiem terenu.

W rezultacie zrosły się i wspólnymi siłami postanowiły utrzymać statykę na pochyłości jako jedno drzewo. Teraz cieszą oko tree huntera wędrowca, który zachwyca się różnorodnością roślin drzewiastych.

Dwie strony tego samego drzewa. Kompletnie inne, jakby to w żadnym wypadku nie był ten sam egzemplarz. Taki właśnie jest “Zroślak” na górce wąwozu nad Prądnią Goszczańską.

Buk, który nie zrósł się ze “Zroślakiem”, jest leśnym aktorem drugiego planu. Niby nieco z boku, ale zwraca uwagę i dodaje szczyptę tajemniczości nad sylwetką głównego bohatera.

P O D S U M O W A N I E

1) W lasach rozciągających się w pobliżu użytku ekologicznego o nazwie “Leśne Stawki koło Goszcza”, na skarpie wąwozu przez który przepływa Prądnia Goszczańska rośnie bardzo ciekawy buk zwyczajny “Zroślak”, który stanowi zrost co najmniej trzech pojedynczych osobników tego gatunku.

2) Obwód pnia drzewa (drzew) nad gruntem wynosi 556 cm, wysokość okazu to około 30 metrów. Najgrubszy pień jest z jednej strony przysadzisty, rozdęty, zieje dziuplą i zgnilizną, a jego krawędzie są pokryte grubymi mchami. Stan zdrowotny drzewa należy określić jako dobry (gęsta, mocno ulistniona korona).

3) Drzewo zupełnie inaczej się prezentuje, w zależności od której strony je oglądamy (stromizny stoku lub wyrównania terenu). Raz wygląda jak okaz o bardzo krótkim, zdeformowanym pniu, po drugiej stronie widzimy klasyczne leśne drzewo z długim i prostym pniem (pniach). Obok “Zroślaka” rośnie jeszcze jeden buk, który dodaje uroku zroślakowej kompozycji. 

4) Bardzo ciekawie wygląda też narośl, wyrastająca z pnia drzewa tuż nad gruntem. Przypomina łeb żółwia lub węża w dosyć kiepskim humorze. ;))

Teraz przyszedł czas na Drołtowice – miejscowość, w której prezentowałem już wiele ciekawych drzew w cyklu 2021. Po kolejnych wyprawach do samej wsi i otaczających lasów, do kolekcji wpadło kilka innych pereł dendroflory. Pierwszą z nich będzie drzewo rosnące w pobliżu zabytkowego parku. Jest nim dąb szypułkowy “Lichy”.