Perły dendroflory Wzgórz Twardogórskich i okolic.

Tuzy cyklu 2021. Część 2/2.

Dzisiaj na blogu przypominam drugą pulę tuzów dendrologicznych, opisanych przeze mnie w cyklu pereł dendroflory Wzgórz Twardogórskich i okolic 2021. W całym cyklu, największą pulę drzew stanowiły okazy, które rosną na Drołtowicach, zarówno w samej miejscowości, jak i w otaczających ją lasach. W tegorocznym cyklu, również znajdzie się miejsce na kilka wybranych osobliwości ze świata drzew Drołtowic.

W pierwszej części przyszłego tygodnia, opublikuję wstęp do tegorocznego cyklu, natomiast w piątek 19. lipca zaprezentuję pierwsze drzewo, którym będzie przepiękna, soliterowa lipa drobnolistna.

(14) Dwa pomnikowe dęby szypułkowe “Pradziadki” z Drołtowic.

(obwód pnia pierwszego dębu na poziomie 70 cm – 532,50 cm, obwód pierśnicowy pnia drugiego dębu 492 cm)

Ostatnie dwa pomnikowe drzewa w leśnym oddziale nr 160 w lasach Drołtowic to dęby szypułkowe “Pradziadki”, które zostały błędnie oznaczone w rejestrach jako drzewa nieodnalezione w terenie i wytypowane do zdjęcia z nich ochrony pomnikowej. Drzewa bowiem istnieją i są oznaczone stosownymi tabliczkami.

Obwód pnia pierwszego “Pradziadka” na wysokości 70 cm nad gruntem wynosi 532,50 cm, a obwód pnia drugiego “Pradziadka” na poziomie pierśnicy wynosi 492 cm. Oba drzewa mają około 25 metrów wysokości i szacunkowo 345 lat. Oba też mają bardzo patriarchalny wygląd, pokryte mchami pnie, podłużne ubytki, liczne wyłamania konarów i gałęzi oraz posusz w koronie w granicach 50%.

(15) Buk zwyczajny “Jan” z Drołtowic.

(obwód pierśnicowy pnia 381 cm)

Kilkadziesiąt metrów za leśnym parkingiem, który usytuowany jest przy drodze krajowej nr 25, po lewej stronie jadąc w kierunku Drołtowic (jest to ostatni parking przed skrajem lasu), rośnie okazały buk zwyczajny “Jan”, który mierzy w obwodzie pierśnicowym pnia 381 cm przy wysokości około 30 metrów. Drzewo ma na pniu namalowaną białą farbą cyfrę 3, co prawdopodobnie oznacza drzewo biocenotyczne (ekologiczne).

Na pniu i w koronie notuje się niewielkie ubytki, stan zdrowotny drzewa jest bardzo dobry o czym świadczy bujna, pełna, bogato ugałęziona i ulistniona korona oraz mocny masywny pień z lekkim pochyleniem i wysublimowanym skrętem włókien oraz stanowiskami malowniczych mchów. Jest to jeden z najgrubszych osobników tego gatunku, który rośnie w lasach Drołtowic.

(16) Buk zwyczajny “Wilhelm” z Drołtowic.

(obwód pierśnicowy pnia 402 cm)

Drugim znacznie wyróżniającym się bukiem zwyczajnym w lasach Drołtowic jest mocarny i przepiękny Wilhelm, którego obwód pierśnicowy pnia wynosi 402 cm przy wysokości 32. metrów. Drzewo znajduje się w doskonałym stanie technicznym i zdrowotnym – przyozdobiony mchami pień z lekkim skrętem włókien rozwidla się na dwa główne przewodniki na wysokości ok. 7-8 metrów.

Korona osobnika jest regularna, szeroka, prawidłowo ukształtowana, bardzo mocno ugałęziona i ulistniona. Pień drzewa jest oznaczony cyfrą 2. Szkoda tylko, że majestatyczny buk “Wilhelm” nie jest uhonorowany statusem pomnika przyrody. Jak na razie jest to najgrubszy buk zwyczajny, którego zmierzyłem w lasach Drołtowic, co nie oznacza, że gdzieś nie rośnie jeszcze grubszy przedstawiciel tego gatunku.

(17) Dąb szypułkowy “Drołtowiczanin” z Drołtowic.

(obwód pierśnicowy pnia 590 cm)

Na Drołtowicach w zadrzewieniu śródpolnym, które znajduje się kilkaset metrów po lewej stronie szosy ciągnącej się w kierunku Goli Wielkiej rośnie bardzo fotogeniczny i przepiękny dąb szypułkowy “Drołtowiczanin”, którego obwód pierśnicowy pnia wynosi 590 cm, a wysokość około 27 metrów. Pokrój i sylwetka drzewa jest charakterystyczna dla osobników soliterowych. Drzewo to nie jest pomnikiem przyrody.

“Drołtowiczanin” posiada potężny, przyozdobiony guzami i zgrubieniami pień oraz rozbudowaną szyją korzeniową, ponieważ rośnie na pochyłości terenu, obok przebiegającego rowu. Na całej długości pnia ciągnie się okazała listwa piorunowa, wnętrze dębu jest częściowo wypróchniałe i zasiedlone przez szerszenie. Korona szeroka, masywna z licznymi grubymi konarami i gałęziami oraz posuszem na poziomie około 15%. “Drołtowiczanin” jest jednym z najcenniejszych dębów szypułkowych Wzgórz Twardogórskich i okolic. Drzewo prezentuje się wyjątkowo malowniczo, zwłaszcza, kiedy oglądamy je od dołu z poziomu rowu.

(18) Dwa pomnikowe dęby szypułkowe z Drołtowic – “Swojski” i “Szuwar”.

(obwody pierśnicowe pni 499 cm i 487,50 cm)

Na terenie przylegającym bezpośrednio do dawnego założenia parkowego w Drołtowicach odnajdziemy dwa dęby szypułkowe, które posiadają status pomników przyrody. Pierwszy dąb “Swojski” rośnie przy drodze polnej odchodzącej od szosy przebiegającej przez wieś (na wysokości parku), którego obwód pierśnicowy pnia wynosi 499 cm, a wysokość 25 metrów (wg CRFOP).

Jego wiek szacuje się na 345 lat (na podstawie inwentaryzacji z 2016 roku). Drzewo charakteryzują silnie poskręcane konary, jeden szczególnie okazały znajduje się na wysokości około 7. metrów. Pień z guzami po usuniętych konarach, korona szeroka, symetryczna, mocno ugałęziona, posusz w ilości około 30%.

Drugi dąb “Szuwar” rośnie nad zarastającym stawem w części wschodniej, w odległości około 30-40 metrów od drogi polnej, przy której rośnie dąb “Swojski”. Obwód pierśnicowy pnia drzewa wynosi 487,50 cm, wysokość 19 metrów (wg CRFOP), wiek 345 lat (na podstawie inwentaryzacji z 2016 roku). Na pniu widnieją ślady po obumarłych konarach (częściowo zalane kalusem) oraz martwica o długości ok. 1,5 metra i szerokości 20 cm. Korona nieregularna z wyłamanym konarem w części środkowej i posuszem na poziomie ok. 30%.

(19) Dąb szypułkowy “Nieszczęśnik” z Drołtowic. †

(obwód pierśnicowy pnia 570 cm)

Na Drołtowicach przy poboczu drogi wojewódzkiej nr 448 na wysokości parku rósł dąb szypułkowy “Nieszczęśnik”, który mierzył w obwodzie pierśnicowym pnia 570 cm, na wysokość miał 27 metrów i szacowany wiek 355 lat w 2021 roku. Drzewo charakteryzował bardzo krótki, przysadzisty pień, z którego na wysokości 2 metrów odchodziły 3 przewodniki. Drzewo zostało wycięte ze względów bezpieczeństwa publicznego/powszechnego.

(20) Pomnikowa sosna czarna “Otylia” z Drołtowic.

(obwód pierśnicowy pnia 355 cm)

W założeniu parkowym na Drołtowicach w jego środkowej części przy skraju polany rośnie pomnikowa sosna czarna “Otylia”, której pień w obwodzie pierśnicowym mierzy 355 cm, wysokość drzewa wynosi 30 metrów a szacowany wiek 205 lat. Stan zdrowotny drzewa jest dobry, na jego pięknym prostym pniu nie widać ubytków i uszkodzeń. Korona szeroka, regularna z posuszem w ilości około 20%.

Sosna czarna “Otylia” jest prawdopodobnie najgrubszym osobnikiem tego gatunku, który rośnie na terenie Wzgórz Twardogórskich i okolic, co czyni z niej drzewo wyjątkowe i szczególnie cenne.

(21) Pomnikowy dąb szypułkowy “Napoleon” z Komorowa.

(obwód pierśnicowy pnia 576 cm)

W pobliżu wsi Komorów (woj. dolnośląskie, powiat oleśnicki), przy północnej granicy gminy Syców, po lewej stronie drogi z Komorowa do Międzyborza rośnie bardzo malowniczy dąb szypułkowy “Napoleon” chroniony jako pomnik przyrody. Obwód pierśnicowy pnia drzewa wynosi 576 cm, wysokość 22 metry, przybliżony wiek 357 lat. Drzewo charakteryzują na pniu liczne guzy po usuniętych chirurgicznie konarach oraz stanowiska mchów, które odnajdziemy nawet w częściach wierzchołkowych dębu i które nadają mu osobliwego, a także patriarchalnego wyglądu.

Dąb “Napoleon” odznacza się dobrym stanem zdrowotnym, korona jego jest szeroka, ugałęziona, ulistniona z posuszem nieprzekraczającym 10%. Jako ciekawostkę można podać to, że drzewo na przestrzeni 57 lat (od 1964 roku, kiedy objęto je ochroną pomnikową), powiększyło obwód pnia o 106 cm (z 470 na 576). Opisywany osobnik jest jednym z ciekawszych i piękniejszych drzew Wzgórz Twardogórskich i okolic.

(22) Pomnikowy dąb szypułkowy “Kraszowianin” z Kraszowa.

(obwód pierśnicowy pnia 507 cm)

Na mocy uchwały nr XXXIV/202/2018 Rady Miejskiej w Międzyborzu z dnia 21 lutego 2018 r. w sprawie ustanowienia pomnika przyrody, w gminie Międzybórz powołano 3 nowe pomniki przyrody. Jednym z nich jest dąb szypułkowy “Kraszowianin” z Kraszowa, którego obwód pierśnicowy pnia wynosi 507 cm, wysokość 26 metrów, a szacowany wiek to 321 lat. Drzewo odznacza się stosunkowo krótkim pniem, regularną, rozłożystą i silnie ugałęzioną oraz ulistnioną koroną.

“Kraszowianin” znajduje się w dobrej kondycji zdrowotnej i stanie technicznym. Notuje się na nim wyłamania kilku konarów i gałęzi. Dąb rośnie w ustronnym miejscu, tuż na skraju lasu. W porze letniej prezentuje się bardzo malowniczo na tle łanów zbóż i rosnącego za nim lasu sosnowego. Z uwagi na soliterowy pokrój i sylwetkę, niektóre pędy drzewa zwisają prawie do powierzchni gruntu. To sprawia, że osobnik ten wygląda jeszcze bardziej atrakcyjnie i wyraziście.

(23) Pomnikowy dąb szypułkowy w Niwkach Kraszowskich.

(obwód pierśnicowy pnia 460 cm)

W Niwkach Kraszowskich w oddziale leśnym 4c Nadleśnictwa Syców rośnie pomnikowy dąb szypułkowy, którego obwód pierśnicowy pnia wynosi 460 cm, wysokość 28 metrów, a obecny wiek drzewa w 2021 roku szacuje się na 220 lat. Drzewo wyróżnia się oryginalnym pokrojem i sylwetką. Pień w dolnej części jest wygięty i wybrzuszony, natomiast dwa główne przewodniki drzewa rozchodzą się w przeciwnych kierunkach.

Na pniu notuje się liczne stanowiska mchów, podobnie jak na konarach i gałęziach. Część dolnych konarów zredukowano chirurgicznie. Korona szeroka, asymetryczna z posuszem na poziomie 20-30%. Wydaje się, że duże zacienienie wokół drzewa niekoniecznie korzystnie wpływa na jego kondycję. Pień w środku jest w znacznej części rozłożony przez grzyby.

(24) Wiąz szypułkowy “Niwek” w Niwkach Kraszowskich.

(obwód pierśnicowy pnia 328 cm)

W Niwkach Kraszowskich na końcu wsi tuż nad ciekiem wodnym “Polska Woda” rośnie piękny wiąz szypułkowy “Niwek”, który mierzy w obwodzie pierśnicowym pnia 328 cm (o 128 cm więcej niż wynosi minimalny pomnikowy obwód dla tego gatunku drzewa), przy wysokości 27 metrów. Drzewo odznacza się bardzo dobrą kondycją zdrowotną i równie dobrym stanem technicznym.

Z uwagi na lokalizację (naprzeciwko szosy, przed skrętem w prawo) osobnik ten jest bardzo łatwy do odnalezienia i stanowi mocny, wyrazisty punkt w zadrzewieniu znajdującym się po drugiej stronie cieku wodnego. Nie jest pomnikiem przyrody, chociaż bez żadnych wątpliwości, powinien zostać uhonorowany tym statusem.

(25) Aleja brzozowa między Niwkami Kraszowskimi a Niwkami Książęcymi.

Między Niwkami Kraszowskim a Niwkami Książęcymi, wśród pól i łąk znajduje się wyjątkowo urodziwa aleja brzóz brodawkowatych, której długość wynosi ponad 150 metrów. Jest to jedno z najpiękniejszych tego typu założeń na Wzgórzach Twardogórskich i ich okolic, a kto wie, czy nie należy jej przypisać numeru jeden wśród alejowych kompozycji brzozowych na tych terenach.

W grudniu 2019 roku dużo drzew wchodzących w skład alei było zaznaczonych do wycięcia. Od tamtej pory nie odwiedziłem tej uroczej alejki, ale prawdopodobnie wygląda już inaczej, niż na fotografiach zaprezentowanych w artykule. Z uwagi na niewielkie wymiary i krótkowieczność, brzozy bardzo rzadko są chronione jako pomniki przyrody (na terenie woj. dolnośląskiego w rejestrach pomników przyrody figurują zaledwie dwa osobniki). Pomimo tego, aleje brzozowe należą do najpiękniejszych i najwdzięczniejszych obiektów przyrodniczych w polskim krajobrazie.

W nadchodzącym cyklu pereł dendroflory Wzgórz Twardogórskich i okolic 2024, również znajdą się artykuły dotyczące brzóz.