Pomnikowy cypryśnik błotny w Gaworzycach.

Wzorcowo wybarwiony.

Gaworzyce to duża dolnośląska wieś położona w powiecie polkowickim, w gminie Gaworzyce. W średniowieczu Gaworzyce były typową osadą targową. W tej epoce stanowiły jedną z najbogatszych wsi okolic Głogowa.

Do wojewódzkiego rejestru zabytków  Gaworzyc wpisane są:

• kościół parafialny pw. św. Barbary, z XIV w., XVI w.

• kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki pw. Matki Bożej Różańcowej, z XVIII w., XIX w.

• kaplica-mauzoleum rodziny von Tschammer, obok kościoła parafialnego, z około 1800 r.

• cmentarz parafialny

• zespół pałacowy, z XVII-XIX w. w skład którego wchodzą:

  • pałac

  • budynki folwarczne

  • park

Pałac w Gaworzycach wybudowany został na początku XVII w. w stylu manierystycznym dla Wenzla von Zedlitz. W roku 1721 został przebudowany w stylu barokowym dla George Caspara von Tschammer.

Wyjątkowo piękną osobliwością dendrologiczną, która zdobi północno-zachodnie rewiry terenu przypałacowego, przy ul. Dworcowej 95 jest pomnikowy cypryśnik błotny. Drzewo posadzono w pobliżu niewielkiego stawu z wodą.

Tree hunterzy odwiedzili Gaworzyce na początku listopada 2022 roku podczas panowania bezchmurnej wyżowej pogody w godzinach popołudniowych.

I to był wyśmienity czas, aby podziwiać perfekcyjne, jesienne wybarwienie drzewa, bowiem cypryśniki są jak nasze szlachetne modrzewie z głębi lasów. Przebarwiają swoje liście (igły) i zrzucają je na zimę.

Wybitne walory ozdobne drzewa, dostrzeżono i doceniono już w 1977 roku, gdzie na mocy Decyzji Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody Nr 26/77, objęto go ochroną pomnikową.

Drzewo odnajdziemy na wykazie w Centralnym Rejestrze Form Ochrony Przyrody ( Cypryśnik_błotny_w_Gaworzycach ), w którym podano, że osobnik mierzy w obwodzie pierśnicowym pnia 374 cm, przy wysokości 21 metrów.

Postanowiliśmy sprawdzić, ile drzewu przybyło w “pasie” od ostatniego pomiaru, który był wykonany w 2015 lub 2016 roku.

Warto dodać, że cypryśniki są bardzo wdzięczne do mierzenia obwodu pnia z uwagi na miękką korę, do której bez problemu można zaczepić taśmę.

Zmierzony przez nas obwód pierśnicowy pnia drzewa wyniósł 378 cm, zatem na przestrzeni 6-7 lat, drzewo przytyło stosunkowo niewiele.

To jest jednak drugorzędna sprawa. Najważniejsze, że osobnik odznacza się bardzo dobrą kondycją zdrowotną i stanem technicznym.

W jaskrawo przebarwionych igłach na pędach drzewa, dostrzegliśmy szyszki cypryśnika, natomiast w pobliżu pnia, nie odnotowaliśmy charakterystycznych dla tego gatunku korzeni oddechowych (pneumatoforów).

Drzewo podświetlone promieniami nisko już świecącego nad horyzontem, listopadowego Słońca, wyglądało zjawiskowo, cudnie i tajemniczo. Wręcz “płonęło” intensywnością rudych, czerwonych i pomarańczowych barw.

Najwspanialej prezentuje się, gdy oglądamy je w całości. O wielu drzewach można napisać, że wyglądają jak z bajki i nie inaczej jest z przepięknym cypryśnikiem w Gaworzycach.

Ludzie odwiedzający założenie parkowo-pałacowe w Gaworzycach, skupiali się przede wszystkim na walorach pałacu i elementach jego budowy. Dla tree hunterów wszystko jest ważne, ale na pierwszym miejscu zawsze są drzewa. ;))

Gdy fotografowałem drzewo z tej perspektywy, w jego pobliżu przechodziła kobieta, która wyglądała przy cypryśniku jak jego miniaturka, tyle, że na dwóch nogach (pniach). Ciekawe i spontaniczne zestawienie. ;))

Zapraszam również do lektury artykułu o tym pięknym drzewie, który znajduje się na blogu Marka: https://www.pomniki-przyrody.pl/?p=15493

P O D S U M O W A N I E

1) W Gaworzycach (woj. dolnośląskie, powiat polkowicki, gmina Gaworzyce), na terenie założenia parkowo-pałacowego, w pobliżu północno-wschodniego narożnika pałacu rośnie piękny, soliterowy cypryśnik błotny, który już w 1977 roku został powołany na pomnik przyrody ożywionej.

2) Aktualne na 06.11.2022 r. parametry drzewa wynoszą: obwód pierśnicowy pnia zmierzony zgodnie z zasadami obowiązującymi w dendrometrii – 378 cm, wysokość 21 metrów, wiek – brak danych. Drzewo odznacza się bardzo dobrym stanem technicznym i zdrowotnym.

3) Już za kilka tygodni cypryśnik będzie się mienił barwami, które widoczne są na zdjęciach. Warto wybrać dzień ze słoneczną pogodą i odwiedzić go, bowiem drzewo, we wzorcowo wybarwionej jesiennej szacie, prezentuje się nad wyraz wyjątkowo i czarująco.