Pomnikowy dąb szypułkowy “Jerzy” w Mąkoszycach.

Mąkoszyce to duża wieś (1000 mieszkańców) położona w województwie opolskim, w powiecie brzeskim, w gminie Lubsza. Podzielona jest na dwie części – stara część typowo rolnicza i nowe osiedle bloków. W Mąkoszycach jest kościół, szkoła podstawowa z salą gimnastyczną, przedszkole, sklepy wielobranżowe, zakład fryzjerski, stacja paliw, tartaki.

Do wojewódzkiego rejestru zabytków miejscowości wpisane są:

• park dworski, z XIX w.

• spichrz dworski, z ok. 1800 r.

• trzy czworaki nr 6, 8, 10

• dom, ul. Kościelna 1, 6, 7 z XIX w. (dom nr 1 i 7 nie istnieje)

• wiadukt, z 1914 r.

Miejscowość otoczona jest lasami będącymi Stobrawskim Parkiem Krajobrazowym. Są to głównie drzewa liściaste, ale też mieszane z wieloma okazami spełniającymi kryteria pomników przyrody. Przez las wytyczono rowerową ekologiczną ścieżkę turystyczną.

Obecnie na terenie Mąkoszyc mamy tylko jedno drzewo uhonorowane pomnikowym statusem, które jest bardzo mocno wyeksponowane i otoczone wysokim drewnianym płotem. Jest nim dąb szypułkowy “Jerzy”.

To klasyczny soliter czyli osobnik, który wyrósł na otwartej przestrzeni i nieograniczony przez inne drzewa, zdołał wykształcić szeroką regularną koronę, krępą atletyczną sylwetkę oraz krótki walcowaty pień.

Gmina zadbała o dokładne oznaczenie i opisanie pomnikowego drzewa. Według informacji podanych na tablicy, obwód pnia dębu na poziomie pierśnicy wynosi 631 cm, wysokość 25 metrów, wysokość do pierwszych konarów 3 metry, szacunkowy wiek 400 lat.

Z informacji zawartych na drugiej tablicy dowiemy się, że imię dla drzewa nadała społeczność szkolna Publicznej Szkoły Podstawowej im. Jana Pawła II w Mąkoszycach 23 czerwca 2022 roku. To właśnie na tyłach tej szkoły rośnie pomnikowy dąb.

Krótki pień okazu zdradza częściowe wypróchnienie wewnątrz (widoczne podłużne dziuple i wypróchnienia) oraz ubytki kory, a także zgniliznę drewna. Jego stan techniczny jest zadowalający.

Dąb został powołany na pomnik przyrody już 67 lat temu na mocy Komunikatu PWRN w Opolu z dn. 31 grudnia 1957 r. w sprawie uznania za pomnik przyrody ( Dąb_szypułkowy_w_Mąkoszycach ). Najnowszym aktem prawnym sankcjonującym jego pomnikowy status jest rozporządzenie Nr 0151/P/38/05 Wojewody Opolskiego z dnia 26 października 2005 r. w sprawie ustanowienia pomników przyrody.

W CRFOP podano nieco inne parametry drzewa – obwód pierśnicowy pnia 635 cm, wysokość 28 metrów. Zarówno na tablicy informacyjnej jak i w CRFOP nie podano, na kiedy datuje się figurujące parametry drzewa, dlatego trudno stwierdzić, które z nich są bardziej aktualne. Furtka w płocie była zamknięta, zatem tree hunterzy zrezygnowali z gramolenia się przez wysoki płot, aby wykonać aktualne pomiary.

Drzewo ujmuje regularną, szeroką koroną z bogatym ugałęzieniem, chociaż można w niej dostrzec luki i brak kilku/kilkunastu konarów, które wyłamały się pod wpływem czynników naturalnych. Drzewo prawdopodobnie było też poddawane specjalistycznym zabiegom arborystycznym.

Tree hunterzy nie planowali zbyt długiej wizyty w Mąkoszycach. Jedno pomnikowe drzewo, bardzo łatwe do odnalezienia, obejrzenia i udokumentowania na zdjęciach nie zajmuje dużo czasu. Jednak stało się inaczej. Kiedy już zamierzaliśmy wrócić do samochodu, zagadał z nami starszy Jegomość – mieszkaniec Mąkoszyc.

Widząc nasze skrupulatne oględziny i fotografowanie dębu “Jerzy” powiedział, że w pobliżu (zaledwie 5 minut spaceru) rośnie znacznie potężniejsze drzewo, przy którym pomnikowy okaz jest przeciętny. A przecież mamy tu do czynienia z prawie 6,5-metrowym dębiskiem w pasie! W związku z tym, wspólnie wyruszyliśmy obejrzeć drzewnego olbrzyma. O nim i kilku innych drzewach będzie w drugim mąkoszyckim wpisie.

P O D S U M O W A N I E

1) W Mąkoszycach (woj. opolskie, powiat brzeski, gmina Lubsza) przy ul. Pocztowej 6 na tyłach budynku Publicznej Szkoły Podstawowej im. Jana Pawła II, rośnie pomnikowy dąb szypułkowy “Jerzy” o malowniczej, rozłożystej sylwetce i masywnym pokroju, które są charakterystyczne dla drzew rosnących na otwartej przestrzeni. 

2) Według danych zawartych w CRFOP, obwód pierśnicowy pnia drzewa wynosi 635 cm a wysokość 28 metrów. Na tablicy informacyjnej, którą przyczepiono do ogrodzenia drzewa podano jego szacunkowy wiek, tj. 400 lat.

3) Drzewo odznacza się dobrą kondycją zdrowotną i zadowalającym stanem technicznym. Wnętrze okazu jest częściowo wypróchniałe, na pniu notuje się ubytki kory, podłużne dziuple i wypróchnienia. Poza tym to przepiękny i bardzo cenny okaz dębu szypułkowego, który swoimi walorami i pięknem, wzbogaca dosyć skąpe w rośliny drzewiaste otoczenie szkoły.