Wybrane drzewa w Nietkowie.

Nietków to duża wieś położona w województwie lubuskim, w powiecie zielonogórskim, w gminie Czerwieńsk. Do wojewódzkiego rejestru zabytków Nietkowa wpisane są:

• kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki filialny pod wezwaniem Wniebowstąpienia Pana Jezusa, zbudowany w stylu neogotyckim w latach 1866-67; budowla orientowana, murowana z apsydą i wieżą, położony w centrum wsi

• oranżeria pałacowa z XVIII wieku, obecnie już nie istnieje

• park pałacowy, z połowy XVIII wieku, położony w centrum wsi, częściowo ogrodzony murami, stanowiącymi pozostałość po zlokalizowanym tam dworze

• park – arboretum, z końca XIX wieku

• barokowa oficyna i fragment muru bramnego z płytami epitafialnymi częściowo przetrwały z założenia pałacowego

• niewielki cmentarz, znajdujący się na uboczu wsi.

Tree hunterzy odwiedzili Nietków dwa razy, w drugiej połowie czerwca 2022 i 2023 roku. Za pierwszym razem straszyła nas burza, która kotłowała się kilka kilometrów obok miejscowości. Podczas drugiej wizyty było pogodnie i spokojnie. Z puli obejrzanych perełek dendrologicznych, wybrałem kilka na potrzeby tego wpisu.

♦ POMNIKOWY BLUSZCZ POSPOLITY ♦

Rozpoczynam od pomnikowego bluszczu pospolitego, który rośnie na działce numer 510/1 obręb Nietków. Jest to teren zarządzany przez Nadleśnictwo Zielona Góra, leśnictwo Nietków. Podstawą jego powołania na pomnik przyrody ożywionej jest uchwała Nr XXVI/228/09 Rady Miejskiej w Czerwieńsku z dnia 21 października 2009 r. w sprawie uznania za pomniki przyrody.

Zgodnie z informacjami podanymi w Centralnym Rejestrze Form Ochrony Przyrody ( Bluszcz_pospolity_w_Nietkowie ), obwód pnącza wynosi 50 cm, wysokość 14 metrów, wiek około 60 lat (obecnie, według stanu na 2025 rok: 70 lat). Bluszcz wspina się po dębie szypułkowym. W jego budowie można wyróżnić dwie główne odnogi.

Dąb z oplatającym go bluszczem rośnie na szczycie dosyć stromej skarpy. Stan zdrowotny pnącza jest dobry i wydaje się dużo lepszy od dębu, na którym notuje się dość dużą ilość posuszu gałęziowego.

♦ POMNIKOWY DĄB SZYPUŁKOWY ♦

Ciekawym obiektem przyrodniczym jest rosnący na terenie placu przykościelnego, pomnikowy dąb szypułkowy. Mamy tu do czynienia z osobnikiem trzypniowym. Drzewo powołano do ochrony na mocy rozporządzenia Nr 3 Wojewody Zielonogórskiego z dnia 25 stycznia 1995 r. w sprawie uznania za pomniki przyrody. Nowszym aktem prawnym jest rozporządzenie Nr 48 Wojewody Lubuskiego z dnia 19 maja 2006 r. w sprawie ustanowienia pomników przyrody.

Zgodnie z danymi zawartymi w CRFOP ( Dąb_szypułkowy_trzypniowy_w_Nietkowie ), obwód pnia drzewa wynosi 308 cm, wysokość 25 metrów. W rejestrze nie podano metody wykonania pomiaru, natomiast tree hunterzy nie wykonali swoich pomiarów z uwagi na zamkniętą bramę.

Osobnik znajduje się w dobrym stanie technicznym i dobrej kondycji zdrowotnej. Po najgrubszym pniu delikatnie wspina się bluszcz pospolity. Dodatkowo widać na nim nieliczne ślady po chirurgicznie usuniętych konarach z dolnych partii korony.

Podobnym zabiegom poddano dwa pozostałe pnie okazu. Drzewo to jest dość rzadkim przykładem wielopniowego dębu szypułkowego, którego objęto ochroną pomnikową. Zdecydowany prym w tej materii wiodą osobniki jednopniowe.

Korona drzewa jest szeroka, okazała, obficie ugałęziona i ulistniona. Z dalszej perspektywy nie ma wątpliwości, które drzewo rosnące na placu jest zdecydowanym liderem w upiększaniu krajobrazu.

♦ PARK ♦

I na koniec zapraszam na krótki przegląd parkowego drzewostanu w Nietkowie. Park stanowi pozostałość dawnego założenia pałacowo-parkowego i należy do niedużych obiektów ogrodowych. Zlokalizowany jest w centrum miejscowości, a całość założenia obejmuje jedno otwarte wnętrze częściowo grodzone kamiennym murem.

Przybliżona data założenia parku to druga połowa XIX wieku. Na terenie parku nie zachowały się budynki, z wyjątkiem części oficyny tuż przy bramie wjazdowej. Drzewostan parku jest bardzo zróżnicowany wiekiem od 70 do 210 lat. Na terenie parku można wyróżnić m.in. aleję lipową, przepiękne dekoracyjne buki odmiany zwisającej, platany klonolistne, robinie akacjowe, graby i dęby.

W filary dekoracyjnej bramy wjazdowej do parku wmontowano dwie całopostaciowe płyty nagrobne z XVI wieku, z wizerunkami Hansa von Rothenburg i jego żony Benedykty von Breiten Landenburg.

W latach 30-tych XX wieku odkryto bogate archiwum rodziny von Rothenburg, zawierające mnóstwo dokumentów sprzed 1600 r. ale przekazano je do Archiwum Państwowego we Wrocławiu i niestety ślad po nich zaginął. Po 1945 r. najprawdopodobniej uległy zniszczeniu…

Najbardziej widowiskowe drzewa w parku to buki pospolite w odmianie płaczącej “Pendula”. Drzewa rosną na parkowej polanie, w oddali widać kolejnego buka pospolitego, tym razem w odmianie czerwonolistnej.

Płaczące buki tak mnie pochłonęły, że zapomniałem sfotografować pomnikowego platana klonolistnego, który rośnie w głębi parku.

W przeciwieństwie do klasycznego buka pospolitego, odmiana “Pendula” jest zdecydowanie mniej podatna na wiosenne przymrozki. Preferuje gleby żyzne, umiarkowanie wilgotne. Dobrze radzi sobie na różnych typach gleby o odczynie zasadowym, obojętnym lub kwaśnym.

Przepięknie wygląda również buk pospolity w odmianie czerwonolistnej. Spośród wszystkich odmian buka czerwonolistna odmiana jest najczęściej spotykana w parkach. Starsze soliterowe egzemplarze prezentują się bardzo widowiskowo.

Podczas spaceru po parku towarzyszył nam zniewalający zapach kwitnących lip.

⇒ O pozostałych pomnikach przyrody Nietkowa, w tym przegapionym przeze mnie platanie klonolistnym, możemy przeczytać artykuł na blogu Marka: Pomniki przyrody w Nietkowie (gm. Czerwieńsk).

Na południe od Nietkowa rozciągają się piękne lasy, ale nie mieliśmy czasu żeby się po nich powłóczyć.