24 maja – Europejski Dzień Parków Narodowych.

24 maja obchodzony jest w Europie Dzień Parków Narodowych. Jest to rocznica utworzenia pierwszego parku narodowego w Europie Sarek w Szwecji, co miało miejsce w dniu 24 maja 1909 r.

Parki narodowe obejmują obszary całkowitej ochrony przyrody ożywionej i nieożywionej, a na ich terenie, poza szczególnymi wyjątkami, zabroniona jest jakakolwiek działalność gospodarcza. Parki narodowe prowadzą także działalność edukacyjną i naukową. W Europie jest obecnie ponad 250 parków narodowych. Pierwsze powstały w Szwecji. Ideę powołania parków narodowych na terenie Szwecji wysunął szwedzki przyrodnik fińskiego pochodzenia A. E. Nordenskiöld w 1880 r. Udało się ją zrealizować w 1909 r. i w tym roku powstało dziewięć takich obszarów.

Na świecie istnieje ponad 7000 parków narodowych, zajmujących łącznie ponad 1 mln km². Najstarszym parkiem narodowym na świecie jest Park Narodowy Yellowstone w Stanach Zjednoczonych, o powierzchni 8980 km². Ustawa w tej sprawie została podpisana przez prezydenta Granta 1 marca 1872 roku.

Park Narodowy to jedna z form ochrony przyrody, przewidziana w przepisach ustawy o ochronie przyrody. Obejmuje obszar wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, o powierzchni nie mniejszej niż 1.000 ha, na którym ochronie podlega cała przyroda oraz walory krajobrazowe.

Park narodowy tworzy się w celu zachowania różnorodności biologicznej, zasobów, tworów i składników przyrody nieożywionej oraz walorów krajobrazowych, przywrócenia właściwego stanu zasobów i składników przyrody, a także odtworzenia zniekształconych siedlisk przyrodniczych, siedlisk roślin, siedlisk zwierząt lub siedlisk grzybów.

Parki narodowe w Polsce:

Za Światowe Rezerwaty Biosfery uznano 8 polskich parków narodowych:

1. Babiogórski Park Narodowy

2. Białowieski Park Narodowy

3. Bieszczadzki Park Narodowy

4. Kampinoski Park Narodowy

5. Karkonoski Park Narodowy

6. Poleski Park Narodowy

7. Słowiński Park Narodowy

8. Tatrzański Park Narodowy

Do Konwencji Ramsarskiej, chroniącej obszary wodno-błotne ważne dla ptaków należą:

1. Biebrzański Park Narodowy

2. Narwiański Park Narodowy

3. Karkonoski Park Narodowy

4. Poleski Park Narodowy

5. Park Narodowy „Ujście Warty”

6. Słowiński Park Narodowy

7. Wigierski Park Narodowy

Parki narodowe w Polsce mają charakter leśny. Łączna powierzchnia leśna w parkach narodowych wynosi 195 443,1 ha, co stanowi ok. 62% powierzchni ogólnej tych form ochrony przyrody i niewiele ponad 2% ogólnej powierzchni lasów w Polsce.

Ekosystemy leśne:

• na powierzchni 54,2 tys. ha objęte są ochroną ścisłą.

• na powierzchni 132,7 tys. ha ochroną czynną,

• na powierzchni 8,7 tys. ha ochroną krajobrazową,

• ale kształtuje się to różnie w poszczególnych parkach.

Lesistość parków kształtuje się bardzo różnie. Np. w Roztoczańskim i Magurskim Parku Narodowym lesistość wynosi ok 96 %. Najmniejsza lesistość jest w Parku Narodowym „Ujście Warty”, gdzie lasy stanowią 1% powierzchni Parku a ochroną objęte są tu przede wszystkim otwarte siedliska łąkowe, gęsta sieć kanałów i starorzeczy, które są najważniejszą w Polsce ostoją ptaków wodnych i błotnych.

Również niska lesistość jest w Narwiańskim Parku Narodowym, gdyż stanowi 3% powierzchni, gdzie najważniejszym walorem przyrodniczym jest tu unikalny charakter Narwi (system rzek anastomozujących), która w granicach Parku płynie wieloma kanałami. W pozostałych parkach udział lasów w powierzchni parku wynosi ponad 26%.

21% ogólnej powierzchni parków objęte jest ochroną ścisłą, która wyklucza jakąkolwiek ingerencję człowieka.

60% ogólnej powierzchni parków objęto ochroną częściową, która umożliwia prowadzenie zabiegów ochronnych w celu zachowania bądź przywrócenia właściwego stanu zasobów przyrodniczych.

19% stanowią tereny zajęte przez infrastrukturę parku, tereny rolne oraz obszary własności prywatnej, objęte ochroną krajobrazową.

Flora

W parkach narodowych wyróżniono 317 zespołów roślinnych, na ogólną liczbę 410 zespołów roślinnych znanych w kraju. W tym:

• 76 zespołów leśnych i zaroślowych

• 241 nieleśnych

Wśród nich znajduje się 20 zespołów endemicznych (czyli unikalnych dla danego miejsca lub regionu), około 180 gatunków roślin objętych ochroną gatunkową.

Fauna

W parkach można spotkać przedstawicieli wszystkich występujących w Polsce gatunków ssaków, około 250 gatunków ptaków i kilkanaście tysięcy gatunków owadów, jak również licznych przedstawicieli gadów, płazów i ryb.

Turystyka

Dla turystów udostępniono 129 ścieżek dydaktycznych oraz 3 243 km szlaków turystycznych. Ponadto, niemal we wszystkich parkach narodowych działają muzea lub ośrodki dydaktyczno-informacyjne. Parki prowadzą także własną działalność wydawniczą.

Polskie parki narodowe odwiedza ok 11 milionów turystów rocznie.

Zasady zachowania w parkach narodowych.

Na stronie każdego parku narodowego znajdziesz regulamin dla zwiedzających.

Ogólne zasady:

1. Poruszaj się po wyznaczonych i oznakowanych szlakach turystycznych.
2. Ogniska i papierosy można palić tylko w przeznaczonych do tego miejscach – zaprószenie ognia może przyczynić się do    nieodwracalnych strat w przyrodzie.
3. Nie hałasuj.
4. Nie zbliżaj się do dzikich zwierząt, nie zaczepiaj, nie drażnij i nie próbuj karmić dzikich zwierząt, w szczególności dotyczy to niedźwiedzi w Tatrzańskim Parku Narodowym.
5. Nie niszcz i nie zbieraj roślin w tym owoców runa leśnego.
6. Nie zbieraj i nie wydobywaj skał i minerałów.
7. Nie wyrzucaj śmieci! Śmieci zabieraj ze sobą lub zostawiaj w wyznaczonych miejscach w schroniskach.
8. Po polskiej stronie obowiązuje zakaz wprowadzania psów na całym obszarze; na czeskiej stronie psy muszą być prowadzone na smyczy.
9. Na rowerze poruszaj się tylko po wyznaczonych do tego celu drogach.

Szczegółowe informacje znajdują się na stronach parków:

Babiogórski Park Narodowy z siedzibą w Zawoi

Białowieski Park Narodowy z siedzibą w Białowieży

Biebrzański Park Narodowy z siedzibą w Osowcu Twierdzy

Bieszczadzki Park Narodowy z siedzibą w Ustrzykach Górnych

Drawieński Park Narodowy z siedzibą w Drawnie

Gorczański Park Narodowy z siedzibą w Porębie Wielkiej

Kampinoski Park Narodowy z siedzibą w Izabelinie

Karkonoski Park Narodowy z siedzibą w Jeleniej Górze

Magurski Park Narodowy z siedzibą w Krempnej

Narwiański Park Narodowy z siedzibą w Kurowie

Ojcowski Park Narodowy z siedzibą w Ojcowie

Park Narodowy “Bory Tucholskie” z siedzibą w Charzykowach ( https://www.pnbt.com.pl/ )

Park Narodowy Gór Stołowych z siedzibą w Kudowie-Zdroju ( https://www.pngs.com.pl/ )

Park Narodowy „Ujście Warty” z siedzibą w Chyrzynie

Pieniński Park Narodowy z siedzibą w Krościenku nad Dunajcem

Poleski Park Narodowy z siedzibą w Urszulinie

Roztoczański Park Narodowy z siedzibą w Zwierzyńcu

Słowiński Park Narodowy z siedzibą w Smołdzinie ( https://slowinskipn.pl/pl/  )

Świętokrzyski Park Narodowy z siedzibą w Bodzentynie

Tatrzański Park Narodowy z siedzibą w Zakopanem

Wielkopolski Park Narodowy z siedzibą w Jeziorach

Wigierski Park Narodowy z siedzibą w Krzywym ( https://www.wigry.org.pl/ )

Woliński Park Narodowy z siedzibą w Międzyzdrojach ( https://www.wolinpn.pl/ ).

Źródło: https://dzienniklesny.pl/przyroda/europejski-dzien-parkow-narodowych/

Rozmieszczenie parków narodowych w Polsce, źródło: Ministerstwo Ochrony Środowiska