Najgrubszy we Wrocławiu dąb szypułkowy w odmianie stożkowej ‘Fastigiata’.

Chociaż we wrocławskim Parku Grabiszyńskim mamy obecnie tylko jeden pomnik przyrody, którym jest opisany ostatnio przeze mnie buk zwyczajny, rośnie w nim co najmniej kilka, wyjątkowych okazów drzew. Jednym z nich, zdecydowanie wartym bliższemu przyjrzeniu się jest dąb szypułkowy w odmianie stożkowej (kolumnowej) ‘Fastigiata’.

Drzewo to rośnie w pobliżu innych, okazałych dębów szypułkowych, które są jednak klasycznymi “szypułkowcami”. Odmiana ta w zima bywa mylona z topolą włoską (zwłaszcza młodsze osobniki o bardziej kolumnowym pokroju), jednak jego gęste pędy są grubsze, a konary bardziej pogięte.

Wiele drzew ma sylwetkę szerszą, bardziej otwartą , ale o wzniesionych, poskręcanych pędach wyrastających z niemal pionowo rosnących konarów. Osobnik z Parku Grabiszyńskiego intryguje swoją sylwetką zarówno w stanie bezlistnym, jak i w pełni ulistnienia.

Dęby szypułkowe w odmianie ‘Fastigiata’ są często sadzone w parkach jako drzewa ozdobne, a także w miejscach, gdzie nie ma wolnej przestrzeni dla szerokich i okazałych drzew. Efektownie prezentuje się pojedynczo, jako soliter sadzony w miejscach wyeksponowanych, oraz jako drzewo alejowe. Gęsta korona tworzy znakomite warunki gniazdowania licznych gatunków ptaków. 

Warto też dodać, że w 1994 roku odmiana ‘Fastigiata’ uzyskała nagrodę AGM – wyróżnienie przyznawane przez brytyjskie Królewskie Towarzystwo Ogrodnicze. W literaturze podaje się, że dęby w tej odmianie osiągają zazwyczaj do 4 metrów obwodu pierśnicowego pnia.

OBWÓD PIERŚNICOWY PNIA

Osobnik rosnący w Parku Grabiszyńskim ma aż 420 cm obwodu pierśnicowego pnia i wedle mojej aktualnej wiedzy, jest najgrubszym dębem w odmianie ‘Fastigiata’ rosnącym na terenie Wrocławia. Jeżeli okaże się, że jednak gdzieś rośnie grubszy osobnik, dokonam stosownych poprawek.

Drzewo nie jest pomnikiem przyrody i tak naprawdę to mało kto wie o jego unikatowości, a przecież znacznie wyróżnia się wśród wrocławskiej dendroflory. Jest to przepiękne drzewo – według mnie – jedno z najwspanialszych w pięknym Parku Grabiszyńskim.

Pień w środku jest w znacznym stopniu wypróchniały i możemy w nim zobaczyć liczne pajęczyny, resztki owadów, ślady żerowania różnych organizmów i poczuć dreszczyk emocji, ponieważ wypróchniałe wnętrza sędziwych drzew mają swój mroczny, chociaż przyjazny klimat.

Specjalnie, dosyć często zamieszczam zdjęcia wnętrza wypróchniałych drzew, gdyż warto uzmysłowić sobie, że także w środku drzewa, przyroda prowadzi ciekawe i tajemnicze życie biologiczne. Czasami można spotkać nawet nietoperze, co niedawno zaobserwowałem w starym dębie w Parku Szczytnickim.

Zdjęcia wnętrza pnia, wymagają najczęściej użycia lampy błyskowej, czego w Parku Szczytnickim nie zrobiłem, aby nie niepokoić śpiącego ssaka. O tym też należy pamiętać, aby obejrzeć drzewo bez szkody dla jego mieszkańców.

Korona wspaniałego osobnika z Parku Grabiszyńskiego to w pewnym sensie elegancka egzotyka. Kojarzy mi się z jakimś gatunkiem drzewa tropikalnego. Naprawdę jest na czym oko i aparat fotograficzny zawiesić. Konary, gałęzie i pędy tworzą oryginalną i wybitnie poskręcaną całość.

Jeszcze bardziej niezwykle ogląda się koronę od dołu “do góry nogami”. Spotkałem się też z określeniem, że korona dębów w odmianie ‘Fastigiata’ jest w znacznym stopniu “niepoprawnie rozczochrana” i trzeba przyznać, że to całkiem trafne określenie. 

Trzeba też mieć na uwadze, że wrażenie to potęgowane jest poprzez oglądanie fragmentów korony, a w szczególności na zdjęciach, które jednak zawsze, trochę zafałszowują odbiór w realu.

Jak oglądamy koronę drzewa z nieco dalszej perspektywy, wrażenie rozczochrania maleje na rzecz większego uporządkowania, symetrii i stożkowatego pokroju. Lubię wyszukiwać w ten sposób przekazywaną “mowę” drzew. ;))

Dla ciekawostki dodam, że prawdopodobnie najgrubszy w Polsce okaz dębu szypułkowego w odmianie ‘Fastigiata’ rośnie w woj. łódzkim, w powiecie łowickim, gmina Bielawy, miejscowość Walewice, którego obwód pnia na wysokości ok. 0,6 m nad gruntem wynosi aż 652 cm, a szacunkowy wiek 250 lat (stan na 2013 rok).

⇒ Źródło: “Drzewa Polski. Najgrubsze. Najstarsze. Najsłynniejsze”, str. 286

To świadczy o tym, że przy zbiegu sprzyjających warunków siedliskowych, pogodowych i innych dla tej odmiany, niektóre osobniki potrafią osiągnąć imponujące rozmiary i słuszny wiek.

PODSUMOWANIE

1) Wedle mojej aktualnej wiedzy, najgrubszy dąb szypułkowy w odmianie ‘Fastigiata’ (kolumnowej/stożkowej) we Wrocławiu rośnie w Parku Grabiszyńskim. Drzewo ma 420 cm obwodu pierśnicowego pnia i znajduje się w dobrej kondycji zdrowotnej, chociaż w środku jest w dużej mierze wypróchniałe.

2) Drzewo nie jest pomnikiem przyrody, niemniej uważam, że w przypadku takiej osobliwości, powinno zostać uhonorowane tym statusem, nawet, jeżeli okazałoby się, że gdzieś na terenie miasta rośnie jeszcze grubszy osobnik, bowiem dęby w tej odmianie o obwodzie pnia przekraczającym 4 metry to  rzadko spotykane perełki dendrologiczne.

3) Jakby nie spojrzeć, jest to kolejne, bardzo interesujące i warte podziwiania drzewo we Wrocławiu, które stanowi ciekawostkę i atrakcję przyrodniczą, nie tylko z uwagi na okazałe rozmiary, ale też – a może przede wszystkim – z uwagi na niezwykły, “poskręcano-wygimnastykowany” pokrój i kolumnową sylwetkę.