(5) BUK ZWYCZAJNY „ELEGANT” Z BUKOWINY SYCOWSKIEJ

Buk. Brzmi twardo. Krótko i konkretnie. Po prostu buk. Bóg stworzył buka. A czy buk to Bóg wśród drzew? Raczej nie. Królem naszych rodzimych drzew bez wątpienia jest dąb szypułkowy. A zatem to jemu przypada zaszczyt boskiego tytułu. Buk to jednak ta sama rodzina. Bukowate. Rząd – bukowce. To w niej znajdziemy buka, dęba i kasztana jadalnego. Czyli buk to nie Bóg, ale jest boski bez żadnego ale. ;))

W lipcu 2017 roku podczas jednej z wycieczek do bukowińskich lasów odnalazłem “Eleganta”. Tak jak w przypadku ostatnio opisanego “Oka lasu”, kręciłem się niedaleko “Eleganta” setki razy aby wreszcie go odnaleźć, zmierzyć i sfotografować. Gdy po raz pierwszy obejrzałem tego buka, jawił mi się on jako perfekcyjnie ukształtowany okaz.

Zachwyciłem się jego pokrojem, regularnością i ogromem. Drzewo prezentowało się wręcz modelowo i dlatego nazwałem je “Elegantem”. Buk ten został wystawiony przez Matkę Naturę na ciężką próbę swojej mechanicznej wytrzymałości podczas dwóch, silnych incydentów wiatrowych w październiku zeszłego roku.

Drzewo przetrwało uderzenia wiatru, ale nie obyło się bez strat w postaci złamania kilku konarów i gałęzi. Pień “Eleganta” jest długi, wysmukły, przyozdobiony delikatnie mchem w części odziomkowej, przy podstawie. W niektórych miejscach widać na nim charakterystyczne “rysy” czy też pęknięcia podłużne, które mogą mieć kilka przyczyn (np. działalność szkodników, grzybów lub czynników pogodowych).

OBWÓD PIERŚNICOWY PNIA

“Elegant” nie imponuje grubością na tle najgrubszych buków w Polsce i innych drzew tego gatunku na Wzgórzach Twardogórskich, ale osiągnął wymiar pomnikowy. Na wysokości 130 cm wynosi on dokładnie 315 cm. Mimo wszystko jest to duże i wyróżniające się w otoczeniu drzewo, która warto obejrzeć i podziwiać. 

Co jest warte podkreślenia to m.in. fakt, że mamy tu do czynienia z egzemplarzem jednopniowym. Piszę o tym dlatego, że w bukowińskich lasach znajdziemy więcej buków o pomnikowych rozmiarach dwu lub więcej pniowych niż pojedynczych. Ten szczegół bardziej podkreśla unikatowość tego okazu.

Na wysokości około 3. metrów nad ziemią, drzewo ma charakterystyczną gałąź, która najpierw poprzecznie odchodzi od pnia a następnie zawija się ślimakowato do góry, tworząc coś na kształt podkowy. Z jej górnej części wyrastają pędy, które pokrywają się liśćmi. Dobrze to widać na filmiku w wersji wiosennej do którego link jest poniżej.

Patrząc na drzewo do góry, widać wyłamania kilku gałęzi i konarów, do których przyczyniły się październikowe incydenty wiatrowe 2017 roku. “Elegant” rośnie blisko (około 300 metrów) od “Oka lasu”, który też był narażony na działanie wiatru i świetnie sobie z nim poradził. Pytanie – dlaczego “Elegant” dał sobie połamać kilka gałęzi/konarów?

Zdrowe, silne drzewo powinno wytrzymać napór wiatru, który wprawdzie był niebezpieczny z silniejszymi podmuchami, jednak nie na tyle silny aby połamać i zniszczyć krzepkiego buka w fazie swojej świetności. Być może odpowiedzią są liczne, ciemne plamy na spodnich częściach konarów i gałęzi a także w kilku miejscach na korze.

Jak się dobrze mu bowiem przyjrzeć, plamy te nie są naturalne dla stu procentowo zdrowego okazu. Jest to prawdopodobnie jakaś nekroza, spowodowana działalnością grzybów lub owadów. To z pewnością przyczynia się do osłabienia ogólnej kondycji pędów i zwiększa ryzyko wyłamania konarów i gałęzi.

Pomijając wszelkie naturalne “wady” “Eleganta”, warto pod nim usiąść i spojrzeć do góry. Jaka mrówka jest mała w porównaniu do człowieka. Jaki człowiek jest mały w porównaniu do drzewa. Jakie drzewo jest małe w porównaniu do świata. Jaki świat jest mały w porównaniu do Wszechświata. W takich chwilach często nachodzą mnie takie myśli. ;))

Korona “Eleganta” jest mocno ugałęziona, dobrze ulistniona i sprawia wrażenie ogromnego parasola albo raczej baldachimu, który chroni przed upałem dolne partie lasu i jego mieszkańców. To właśnie przepiękna i rozbudowana korona zrobiła na mnie największe wrażenie w zeszłym roku, kiedy odnalazłem tego buka.

Chociaż październikowe wichury trochę poniszczyły wspaniały wygląd drzewa, dla mnie nie stracił on swojego uroku oraz czaru i na zawsze pozostanie “Elegantem”, czyli drzewem o pięknym, regularnym pokroju, uroczej sylwetce i okazem wyróżniającym się wśród dendroflory Wzgórz Twardogórskich.

FILMY

Podobnie, jak w przypadku buka “Oko lasu” nagrałem dwa filmiki z “Elegantem”. Pierwszy w stanie bezlistnym podczas zimowego incydentu w marcu. Drugi w stanie majowego ulistnienia drzewa. Utrudnieniem w ich nagrywaniu były leżące gałęzie drzewa, złamane podczas październikowych wichur.

Na początku filmu w wersji zimowej widać toczący się po śniegu, obumarły liść. Takie nostalgiczne przesłanie o przemijalności wszystkiego… Warto czasami na chwilę zatrzymać się i pomyśleć, co tak naprawdę w życiu jest najważniejsze.

LINK (ZIMA): https://drive.google.com/drive/folders/1ZhCv69WmYL4fc6w335MJFDPi07F6A8yp

LINK (WIOSNA): https://drive.google.com/drive/folders/1OEQwn2wacai5aXZMsXBJF8o0m3Df0eDd

PODSUMOWANIE

1) Buk zwyczajny “Elegant” to egzemplarz o pomnikowych wymiarach (315 cm obwodu pierśnicowego), będący jednym z najbardziej regularnie ukształtowanych, jednopniowych drzew tego gatunku w lasach Bukowiny Sycowskiej. Stracił on kilka konarów i gałęzi podczas październikowych wichur w 2017 roku, ale na szczęście przetrwał i ma się całkiem dobrze.

2) Obawy budzą zmiany widoczne na korze i konarach drzewa w postaci ciemnych plam, wskazujących być może na nekrozę będącą skutkiem działalności grzybów, owadów lub czynników pogodowych. Bukowińskie buki od wielu lat muszą się borykać z sezonowymi niedoborami opadów i suszą. Czas pokaże, na ile siły witalne drzewa pozwolą mu trwać i cieszyć oko Treehuntera oraz miłośników dendroflory tego terenu.

3) Następnym drzewem w cyklu będzie buk zwyczajny „Finezjan” o pomnikowych rozmiarach, rosnący w bardzo bliskim sąsiedztwie “Eleganta”. Drzewo intryguje swoim pokrojem, charakterystycznym wygięciem i sporym ubytkiem na pniu. Jest w nim jednak coś niezwykłego.