Aktualności
- 08 kwi, 2021
Pomniki przyrody w Okmianach.
Pomniki przyrody w Okmianach.
Okmiany (niem. Kaiserswaldau, w tym do 2009 r. Radziechowice, niem. Radchen) – to wieś położona w województwie dolnośląskim, w powiecie legnickim, w gminie Chojnów. Na północ od wsi znajduje się potężny, piaszczysto-żwirowy, porośnięty lasem Wał Okmiański typu ozu polodowcowego.
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków w Okmianach wpisane są:
-
kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki parafialny pw. Matki Bożej Różańcowej z 1771 r., przebudowany w latach 1894-1897; wewnątrz m.in. drewniany barokowy ołtarz z XVIII wieku,
-
zespół pałacowy i folwarczny, nr rej. A/3203/1060/L z 21.11.1996 r.
-
pałac
-
park pałacowy, z drugiej połowy XIX w., z 180-letnimi lipami drobnolistnymi i dębami
-
folwark, z czwartej ćwierci XIX w., początku XX w.
-
gorzelnia
-
stajnia
-
dwie obory
-
spichrz.
-
-
Pomimo, że w parku znajduje się dużo drzew, z których część, śmiało mogłaby zostać pomnikami przyrody, do dzisiaj nie uhonorowano tym statusem żadnego parkowego drzewa. Generalnie lista pomnikowych drzew w Okmianach jest skąpa i obejmuje zaledwie 2 drzewa, które rosną poza parkiem.
Aby dotrzeć do pierwszego pomnikowego drzewa należy udać się w okolice kościoła, gdzie obok plebanii, która jest oznaczona numerem 63, rośnie pomnikowy jesion wyniosły „Jacek”.
(1) JESION WYNIOSŁY JACEK
Ponieważ drzewo posadzono na niewielkim wzniesieniu, gdzie wokół mamy wolną przestrzeń, jest bardzo dobrze wyeksponowane i widoczne. Znajduje się na wykazie pomnikowych drzew w Centralnym Rejestrze Form Ochrony Przyrody ( Jesion_wyniosły_Jacek ).
Jak na okaz soliterowy, jesion wykształcił stosunkowo długi pień i dość wysoko wysklepioną, rozłożystą koronę. W opisie drzewa wskazano, że Jacek posiada wiele blizn i oznaki próchnienia pnia w części odziomkowej.
Drzewo rośnie na równym gruncie, a pień nie posiada naturalnych utrudnień (zwężeń, narośli, guzów, itp.) oraz komplikacji, które przyczyniłby się do konieczności wykonania pomiaru obwodu pnia na innej wysokości niż pierśnica.
OBWÓD PIERŚNICOWY PNIA
Na pniu drzewa widnieje tabliczka z napisem “pomnik przyrody”, a obwód pierśnicowy pnia drzewa wynosi 469 cm. To całkiem dobry wynik na tle gatunku i pomnikowych jesionów w województwie. Wysokość drzewa wg CRFOP wynosi 19 metrów.
Spodobał mi się prosty, kolumnowy pokrój pnia, na którym odnajdziemy zabliźnione rany po cięciach części dolnych konarów drzewa. Oprócz tego widać też charakterystyczne, pionowe zgrubienie, które prawdopodobnie jest listwą mrozową.
Korona drzewa jest rozłożysta, regularna, chociaż widać w niej ubytki, na które składają się wyłamane konary i gałęzie. Ogólny stan zdrowotny drzewa jest zadowalający, ale opieka doświadczonego arborysty lub dendrologa jest tu jak najbardziej wskazana.
Jesion ma swojej nazwie przymiotnik “wyniosły”. Nie jest to przypadkowe, bowiem „wyniosły” nawiązuje do jego wysokiej i strzelistej, a przez to niezwykle eleganckiej sylwetki, dzięki której bywa on czasami nazywany „arystokratą wśród drzew”.
Oprócz tego w pobliżu Jacka wzdłuż północnego ogrodzenia kościoła rośnie szpaler okazałych jesionów wyniosłych. Oglądając pomnikowy okaz, także warto je obejrzeć i pozdrowić.
(2) LIPA DROBNOLISTNA “TRZYGŁOWA”
Aby dotrzeć do drugiego pomnikowego drzewa w Okmianach należy udać się do południowej części wsi, gdzie obok domu nr 89 i przystanku autobusowego rośnie szpaler sędziwych lip drobnolistnych.
Ostatnie i zarazem najgrubsze drzewo w szpalerze zostało objęte ochroną pomnikową. Lipie nadano wdzięczne imię “Trzygłowa”, którego genezę dopatruję w związku z sylwetką drzewa, w którym wyróżniają się trzy główne przewodniki.
Na pniu drzewa widnieje przyczepiona stara, pomnikowa tabliczka oraz druga z napisem Lipa “Trzygłowa” lat 250. Drzewo to figuruje w Centralnym Rejestrze Form Ochrony Przyrody ( Lipa_drobnolistna_Trzygłowa ).
W opisie drzewa wskazano, że w lipie znajduje się głęboka rana w jednym z 3 odgałęzień. Dodatkowo jeden z głównych pni drzewa jest uschnięty. Obwód pierśnicowy pnia drzewa według CRFOP wynosi 456 cm, a wysokość 19 m.
Na drzewie były wykonywane zabiegi pielęgnacyjne, prawdopodobnie ściągnięto posusz, zredukowano też końcówki konarów. Jak to często w przypadku lipowej starszyzny bywa, można zastanawiać się, czy drzewo jest jedno, czy wielopniowe.
I to by było w zasadzie tyle, jeśli chodzi o pomnikowe drzewa w Okmianach. Jednak gdyby ktoś czuł niedosyt, może udać się na drugą stronę torów kolejowych, gdzie w pasie zieleni pomiędzy drogą gruntową a polami, blisko południowej krawędzi Wilczego Lasu rośnie pomnikowy dąb szypułkowy.
(3) DĄB SZYPUŁKOWY “WĘDROWIEC” (WŁÓCZĘGÓW)
Oficjalnie pomnik przyrody nazwano “Wędrowiec”, jednak na tabliczce widnieje napis “dąb Włóczęgów”. Drzewo rośnie już na terenie gminy Warta Bolesławiecka.
W informacjach podanych w Centralnym Rejestrze Form Ochrony Przyrody ( Dąb_szypułkowy_Wędrowiec_(Włóczęgów) ) wskazano, że drzewo ma połamane i wyschnięte gałęzie, czyli mamy tu klasykę “wad” starszych dębów.
Podobnie, jak w przypadku lipy “Trzygłowej”, także na pniu dębu “Włóczęgów” możemy odnaleźć tabliczkę z informacją o wieku drzewa, który ma wynosić 250 lat. Tradycyjnie nie wiadomo, kiedy ją zamontowano i ile należy drzewu dodać lat, aby znać jego aktualny wiek.
OBWÓD PIERŚNICOWY PNIA
Pomnikowy okaz rośnie na niewielkiej pochyłości terenu, dlatego 130 cm należało odmierzyć od strony drogi, gdzie jest najwyżej. Aktualny obwód pierśnicowy pnia dębu wynosi 457 cm, w CRFOP zawyżono pomiar, podając 465 cm. Wysokość drzewa wg CRFOP wynosi 20 metrów.
O pomnikach przyrody w Okmianach warto też przeczytać artykuł na blogu Marka ( https://www.pomniki-przyrody.pl/?p=10911 ), z którym wspólnie podziwiałem opisane okazy podczas późno-listopadowej włóczęgi dendrologicznej, gdzie rozkminiliśmy nie tylko pomnikowe drzewa w Okmianach, ale również wyjątkowe drzewa w zaczarowanym Grodźcu.
PODSUMOWANIE
1) Okmiany to duża wieś położona w woj. dolnośląskim, w powiecie legnickim, w gminie Chojnów. Pomimo, że znajduje się w niej zabytkowy park z okazałym drzewostanem, lista pomnikowych drzew jest skąpa i obejmuje dwa drzewa. Pierwszym jest jesion wyniosły “Jacek”, który mierzy w obwodzie pierśnicowym pnia 469 cm przy wysokości 19 metrów. Rośnie w pobliżu plebanii. Pień drzewa posiada blizny i oznaki próchnienia pnia w części odziomkowej, w koronie widać ubytki po wyłamanych konarach i gałęziach. Stan zdrowotny okazu jest zadowalający.
2) Drugie pomnikowe drzewo to lipa drobnolistna “Trzygłowa”, która rośnie w szpalerze lipowym w południowej części wsi o obwodzie pierśnicowym pnia wynoszącym 465 cm i wysokości 19 m (wg CRFOP). Wiek drzewa szacowany jest na 250 lat. Jeden z trzech, głównych pni okazu jest uschnięty, poza tym w koronie drzewa widać suchoczuby i ubytki.
