Pomniki przyrody w Parku Bażanta w Jagoszycach cz. 1/2.

Jagoszyce to wieś położona ok. 3 km na zachód od Prusic, na równinie Prusickiej, w województwie dolnośląskim, w powiecie trzebnickim, w gminie Prusice. Znajdował się tu zespół dworski, ale pałac po wojnie został zniszczony a następnie rozebrany ok. 1975 r. Właścicielami majątku w Jagoszycach byli między innymi przedstawiciele rodzin von Niebelschütz i von Köckritz. W 1866 i 1876 jako posiadacz dóbr wymieniony był Max von Köckritz, rotmistrz i starszy ziemski. W latach 1886-1902 wzmiankowano w Jagoszycach Arthura von Köckritz. W 1937r. majątek należał do Hansa Hahlwega.

Obecnie śladem po majątku rodzin von Niebelschütz i von Köckritz jest niewielki Park Bażanta w Jagoszycach. Park jest nieźle utrzymany, w ostatnich latach urządzono w nim ścieżkę edukacyjną. Przeważa tu drzewostan liściasty: graby, dęby, jesiony i lipy, a z gatunków egzotycznych platan klonolistny. Na wschód od parku znajdują się zabudowania gospodarcze i mieszkalne dawnego folwarku, obecnie będące własnością prywatną. Budynki położone są na posesjach nr 17-22.

Źródło: https://www.palaceslaska.pl/index.php/indeks-alfabetyczny/j/421-jagoszyce

(1) PLATAN KLONOLISTNY 594 CM

Park Bażanta (według podań, kiedyś w parku funkcjonowała bażanciarnia, stąd też wzięła się jego nazwa), został założony w XIX w. na powierzchni 3 ha i ma charakter (styl) krajobrazowy. Statusem pomnika przyrody uhonorowano w nim 5 pięknych i dorodnych drzew – 3 dęby szypułkowe, graba pospolitego i platana klonolistnego. W pierwszej części przybliżę sylwetki 3 pomnikowych drzew – dębu, platana i graba.

Idąc do parku od strony wschodniej, odnajdziemy pierwsze pomnikowe drzewo. To bardzo okazały platan klonolistny. Przy drzewach znajdują się tablice informacyjno-edukacyjne, na których, w ciekawy sposób opisano podstawowe i charakterystyczne cechy danego gatunku drzewa. 

Według danych zawartych w CRFOP ( Platan_klonolistny_w_Parku_Bażanta ), obwód pierśnicowy pnia drzewa wynosi 594 cm, a wysokość 27 metrów. Drzewo znajduje się w bardzo dobrym stanie technicznym i świetnej kondycji zdrowotnej.

Potężny pień platana ma liczne zgrubienia, rozbudowaną szyję korzeniową oraz maczugowato-walcowaty kształt. Zgrubienia przypominają mi nieco morskie fale, które rosną, wraz ze zmniejszającą się odległością od brzegu – w przypadku drzewa – od gruntu.

Korona pomnika przyrody jest regularna, prawidłowo ukształtowana, szeroka i okazała, charakterystyczna dla soliterowych dominatorów parkowych polanek. W tej roli czują się doskonale i równie doskonale wyglądają.

Filarem budującym okazałość platana jest jego ogromny pień i potężne konary, które rozpościerają się we wszystkich kierunkach. Takie ułożenie sprawia, że sylwetka drzewa jest regularna i imponuje atletyczną mocarnością.

(2) DĄB SZYPUŁKOWY 613 CM

Idąc od pomnikowego platana do centralnej części parku, spotkamy drugie pomnikowe drzewo, którym jest dąb szypułkowy o bardzo oryginalnie wyglądających pniu, ponieważ z daleka zieje on szeroką i okazałą dziuplą.

Zajmuje ona pewien fragment pnia od strony wschodniej, dlatego drzewo oglądane od strony zachodniej, gdzie postawiono tablicę informacyjną, sprawia wrażenie solidnego, które znajduje się w dobrym stanie technicznym. Dopiero jak obejdziemy dąb naokoło, zobaczymy znaczny ubytek w części odziomkowej pnia i pustą przestrzeń w środku drzewa.

Ponadto, wnętrze dębu nosi ślady ognia, a więc kiedyś szalał tu pożar, który na szczęście nie strawił pomnikowego okazu. Nie wiem, czy był on spowodowany działalnością człowieka, czy siłami natury. Według CRFOP ( Dąb._szyp._nr_1_w_Parku_Bażanta ) obwód pierśnicowy pnia drzewa wynosi 613 cm, a wysokość 23 metry.

Dziupla jest na tyle okazała, że bez problemu zmieści się w niej kilka osób. Zastanawiam się, czy widoczne pęknięcie nad nią to ślady listwy piorunowej czy nie? Nie posiadam jeszcze na tyle wiedzy i doświadczenia, żeby prawidłowo ocenić każdą tego typu przypadłość i rodzące się wątpliwości.

Poza dziuplastym i przypalonym pniem, korona drzewa jest bogata, szeroka, regularna, mocno ugałęziona. Świadczy o żywotności i całkiem dobrej formie dębu. Część konarów zredukowano chirurgicznie.

(3) GRAB POSPOLITY 349 CM

Trzeci w kolejności pomnikowy okaz reprezentuje piękny i bardzo malowniczy grab pospolity. Jego pień i napływy korzeniowe to klasyka elegancji tego gatunku drzewa. Osobnik z Jagoszyc odznacza się bardzo finezyjnym wyglądem.

W przypadku pomnikowych drzew oznaczonych tabliczkami, kilka razy spotykałem się z sytuacją, kiedy drzewo – zwiększając swoją masę i gabaryty, stopniowo wchłania przyczepioną do pnia tabliczkę. Grab w Parku Bażanta czyni to w bardzo efektowny sposób, “konsumując” ją od góry. Smacznego! ;))

Według danych zawartych w CRFOP ( Grab_pospolity_w_Parku_Bażanta ), obwód pierśnicowy pnia drzewa wynosi 349 cm, a wysokość 20 metrów. Trzy i pół metrowy obwód pnia dla grabu o pojedynczym pniu to wynik znaczący. Najgrubsze w kraju graby osiągają obwody pni przekraczające 450 cm, jednak tak grube okazy są dużą rzadkością. 

Poza dziuplami i śladami po obciętych konarach, pomnikowy grab odznacza się bardzo dobrym stanem technicznym i zdrowotnym. Także ten osobnik – z uwagi na swobodę i dużą przestrzeń do dyspozycji, należy do drzew soliterowych o krótkim pniu i szerokiej, rozpostartej oraz regularnej koronie.

Każdy z trzech opisanych pomników przyrody w Parku Bażanta to drzewa bardzo cenne i wyróżniające się w swoim gatunku. Podobnie jest z ostatnimi pomnikowymi drzewami, które opiszę za kilka dni w drugim artykule, dotyczącym osobliwości dendrologicznych parku.

P O D S U M O W A N I E

1) W Jagoszycach (woj. dolnośląskie, powiat trzebnicki, gmina Prusice), w niewielkim powierzchniowo Parku Bażanta (3 ha), ochroną pomnikową objęto 5 drzew. Pierwszym pomnikiem przyrody jest potężny, zdrowy platan klonolistny o obwodzie pierśnicowym pnia 594 cm i wysokości 27 metrów.

2) Drugie pomnikowe drzewo reprezentuje dąb szypułkowy o obwodzie pierśnicowym pnia 613 cm i wysokości 23 metrów. Okaz charakteryzuje się sporą dziuplą w części odziomkowej pnia, znacznym wypróchnieniem i śladami po pożarze. Pomimo tego, stan zdrowotny dębu należy uznać za dobry.

3) Pierwszą część o pomnikowych drzewach Jagoszyc zamyka bardzo malowniczy grab pospolity, który wchłania przyczepioną do pnia tabliczkę. Obwód pierśnicowy pnia grabu wynosi 349 cm, a wysokość 20 metrów. Na drzewie notuje się kilka dziupli i ślady po obciętych konarach. Poza tym, stan zdrowotny grabu jest bardzo dobry. W drugiej części opiszę dwa pomnikowe dęby szypułkowe.