Skip to content
Pomnikowa sosna zwyczajna “Waligóra” w pobliżu Sulechowa. Niezwykła i zdumiewająca.
W Sulechowie można podziwiać wyjątkową w skali naszego kraju morwę biała, którą opisałem w zeszłym tygodniu. Warto wiedzieć, że wystarczy podjechać kilka kilometrów, aby przy okazji obejrzeć unikatową sosnę zwyczajną, która rośnie przy leśnym parkingu, który jest zlokalizowany w pobliżu głównej trasie z Sulechowa do Kargowej, a więc na wschód od Sulechowa.
Położenie sosny “Waligóry” na mapie GDOŚ
To słynna sosna “Waligóra” – drzewo oryginalne i niezwykłe pod każdym względem. Miałem zaszczyt zapoznać się z nim w pierwszym dniu astronomicznej wiosny, a więc 20. marca.
Drzewo zostało otoczone drewnianym płotkiem i zaakcentowane tabliczką z napisem “pomnik przyrody” oraz tablicą informacyjną, na której znajdują się podstawowe informacje o parametrach pomnika przyrody. Terytorialnie drzewo rośnie w oddziale 106c Leśnictwa Klępsk.
“Waligóra” znajduje się na wykazie w Centralnym Rejestrze Form Ochrony Przyrody ( Sosna_zwyczajna_Waligóra ), natomiast aktem powołującym pomnik przyrody jest Zarządzenie Nr 174/82 Wojewody Zielonogórskiego z dnia 30 grudnia 1982 r. w sprawie uznania za pomniki przyrody.
Zatem w 2022 roku sosna “Waligóra” obchodzi 40-lecie uznania jej za pomnik przyrody. W CRFOP wskazano, że obwód pierśnicowy pnia drzewa wynosi aż 644 cm, a jego wysokość 21 metrów.
Przez wiele lat “Waligóra” była uznawana za najgrubszą sosnę zwyczajną rosnąca na terenie Polski. Obecnie zajmuje drugie miejsce, o czym będzie dalej. Jednym z celów wizyty przy tym cudnym pomniku przyrody było wykonanie aktualnych pomiarów.
Pomimo, że drzewo jest bardzo dobrze wyeksponowane i łatwo do niego podjeść, pomiar obwodu jej pnia (a raczej pni) jest utrudniony. Wynika to z nietypowej budowy drzewa. W informacjach dotyczących pokroju morfologicznego sosny, najczęściej wskazuje się, że “Waligóra” to zrost co najmniej dwóch drzew, a całość organizmu buduje osiem pni.
Taką też informację podaje oficjalna strona miasta Sulechów, z kolei według RDLP w Zielonej Górze drzewo mogło powstać ze zrośnięcia nawet 7 pni. Jak jest naprawdę? Niech to będzie jeden z powodów, aby odwiedzić “Waligórę” i spróbować na miejscu rozwiązać zagadkę pokroju wyjątkowej sosny. ;))
OBWÓD PIERŚNICOWY PNIA
Jeżeli na moment zapomnimy o zasadach obowiązujących w dendrometrii i bezkrytycznie zmierzymy obwód pnia drzewa na wysokości 130 cm to uzyskamy imponujący wynik – aż 634,50 cm. Jednak pnie drzew rozchodzą się już na wysokości 130-140 cm, a zatem w takim przypadku należy zmierzyć drzewo w najwęższym miejscu między nasadą, a poziomem 130 cm.
W przypadku sosny “Waligóry” znajduje się ono tuż nad gruntem, co dobrze widać na powyższych fotografiach.
Wynik, jaki uzyskałem to 565 cm. Można go uznać za zgodny z zasadami obowiązującymi w dendrometrii. Zatem różnica między pomiarem obwodu pnia na wysokości pierśnicy a pomiarem jego tuż nad gruntem wynosi 69,50 cm. W 2011 roku drzewo mierzyło przy gruncie 534 cm (wg autorów albumu “Drzewa Polski. Najgrubsze. Najstarsze. Najsłynniejsze”). Wiek “Waligóry” oszacowano w 2011 roku na 150 lat, czyli obecnie można podać, że wynosi on 161 lat.
Do czasu wyjaśnienia zawiłości dendrometrycznych przez autorów wspomnianego albumu, przy porównywaniu obwodu pnia “Waligóry” z innymi sosnami, podawano ten na wysokości 130 cm, w związku z czym “Waligóra” wygrała ogłoszony w 2001 r. konkurs na najgrubsze drzewo swojego gatunku rosnące w Lasach Państwowych (i – jednocześnie – na terenie całej Polski).
Część odziomkowa sosny jest baśniowo poskręcana i powywijana. Broni go armia wojowniczych mrówek, które były bardzo niezadowolone, że ktoś szwenda się w pobliżu z taśmą. ;))
Sam pomiar obwodu pnia przy gruncie zajął mi dosłownie 2-3 minuty, ale to wystarczyło, żeby mrówki licznie wyszły ze szczelin i ruszyły przepędzić treehuntera. ;))
Jak podają autorzy albumu – “Drzewa Polski. Najgrubsze. Najstarsze. Najsłynniejsze”, “Waligóra” odznacza się charakterystyczną sylwetką, podobną do konkurującej z nią “Rzepichy”. Najprawdopodobniej powstała ze zrośnięcia się kilku (co najmniej dwóch sosen). Ma osiem pni, które wprawdzie wyrastają za wspólnego, krótkiego odziomka, ale pierwszy z nich zaczyna dzielić się tuż nad ziemią.
Górna krawędź tego rozwidlenia przebiega na wysokości ok. 1,3-1,4 m (tak więc uznawanie tej sosny za pojedyncze drzewo może być dyskusyjne). Sprawia to, że odziomek jest najcieńszy tuż nad gruntem, zaś jako wiążący należy uznać pomiar jego obwodu przeprowadzony właśnie w tym miejscu – między nasadą, a poziomem 1,3 m.
Obwód drzewa wynosi zatem 534 cm, tymczasem dawnej podawano jako obowiązujący parametr zmierzony bezkrytycznie na wysokości pierśnicy wynoszący aż 620 cm, stąd właśnie omyłkowe uznanie tej sosny za najgrubszą w kraju.
Mimo stosunkowo sędziwego jak na sosnę wieku “Waligóra” znajduje się w dobrej kondycji zdrowotnej. Ma szeroką (19,5 x 15,5 m) gęstą koronę, zaś osiem pni tego niezwykłego drzewa zabezpieczają przed rozłamaniem wiązania linowe.”
Na niektórych fragmentach pni drzewa dostrzegłem owocniki grzybów pasożytniczych (prawdopodobnie czyrenia sosnowego) – gatunku bardzo pospolitego i wieloletniego. Owocniki wyrastają na pniach żywych sosen i modrzewi. Najczęściej jednak na sośnie zwyczajnej, rzadziej na innych iglastych. Zarodniki rozwijają się w ranach powstałych po odłamanych gałęziach. Najczęściej od strony zachodniej.
O “Waligórze” znajdziemy w Internecie wiele informacji. Z tych najważniejszych mogę wskazać na:
Warto jeszcze wspomnieć, że do drzewa prowadzi ścieżka dydaktyczna o nazwie “Do Waligóry”, która powstała w 1998 r. Liczy 3,4 km długości i znajduje się na niej 18 przystanków opatrzonych tablicami dydaktycznymi.
Przy “Waligórze” spędziliśmy wiele minut. To jedno z tych drzew, które można odkrywać na nowo podczas każdej wizyty. Jej wijąca się sylwetka i ponadprzeciętne gabaryty wprawiają w zachwyt i podziw.
“Waligóra” najczęściej kojarzona jest ze szczytem góry lub baśniowym olbrzymem, mogącym unieść lub przewrócić górę. Opisywana sosna nikogo nie uniesie i nie przewróci góry, ale na pewno podbije serca ludzi wrażliwych na takie perełki przyrodnicze.
Sosna “Waligóra” jest drzewem łatwym do odnalezienia i przystępnym, czego nie można powiedzieć o najgrubszej pomnikowej sośnie w kraju, którą jest “Rzepicha” i której poświęcę odrębny artykuł.
P O D S U M O W A N I E
1) Na terenie Leśnictwa Klępsk w oddziale 106c przy drodze nr 32 prowadzącej z Sulechowa do Wolsztyna w pobliżu słupka pokazującego 79 kilometr, tuż przy leśnym parkingu rośnie niezwykła i zdumiewająca sosna zwyczajna “Waligóra”, którą objęto ochroną pomnikową pod koniec 1982 roku.
2) Aktualne (na dzień 20.03.2022 r.) parametry sosny wynoszą: obwód pierśnicowy pnia 634,50 cm, obwód pnia tuż nad gruntem 565 cm – zgodny z zasadami dendrometrii, wysokość 21 metrów, szacunkowy wiek 161 lat.
3) Drzewo znajduje się w dobrej kondycji zdrowotnej, pnie zabezpieczono wiązaniami linowymi przed wyłamaniem. Na ich fragmentach widać owocniki grzybów pasożytniczych. W części odziomkowej pnia notuje się punktową martwicę kory i ślady wypróchnienia.
4) “Waligóra” to oficjalnie druga najgrubsza pomnikowa sosna zwyczajna w kraju, ale najważniejsze jest to, że drzewo jest absolutnie wyjątkowe pod każdym względem, do tego przepiękne i majestatyczne.
Nasza strona internetowa używa plików cookies (tzw. ciasteczka) w celach statystycznych, reklamowych oraz funkcjonalnych. Dzięki nim możemy indywidualnie dostosować stronę do twoich potrzeb. Każdy może zaakceptować pliki cookies albo ma możliwość wyłączenia ich w przeglądarce, dzięki czemu nie będą zbierane żadne informacje.Akceptuję Odrzucić Więcej Polityka prywatności & Cookies