Pomnikowe dęby w Gliniku Średnim.
Glinik Średni to kilkuset-osobowa wieś położona w województwie podkarpackim, w powiecie strzyżowskim, w gminie Frysztak. W Gliniku Średnim warto zobaczyć m.in.: krzyż z piaskowca z 1895 r. z płaskorzeźbami św. Apolonii, Józefa i Franciszka oraz spojrzeć na charakterystyczny krajobraz Pogórza z grzbietami wzniesień, stanowiącymi naturalne punkty widokowe, głębokimi dolinami i in.
Miejscowość znajduje się po obu stronach drogi powiatowej nr 1323R Frysztak – Gogołów – Klecie. Graniczy z: Glinikiem Górnym, Stępiną, Cieszyną, Pułankami, Glinikiem Dolnym i Lublą. Wśród kilkudziesięciu pomnikowych drzew powiatu strzyżowskiego, w Gliniku Średnim rosną trzy okazy. Są to 2 dęby szypułkowe i 1 dąb bezszypułkowy.
(1) DĄB SZYPUŁKOWY NR 1
Pierwszy i zarazem najdorodniejszy pomnikowy dąb możemy obejrzeć naprzeciw przedszkola, przy drodze zjazdowej do posesji nr 25. Drzewo objęto ochroną na mocy Orzeczenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie Nr R.L. VI b – 13/P/26/53 z dnia 10.12.1953 roku. Ten sam akt prawny powołał pozostałe dwa dęby do ochrony pomnikowej.
Według danych zawartych w CRFOP ( Dąb_szypułkowy_nr_1_w_Gliniku_Średnim ), obwód pnia drzewa na wysokości pierśnicy wynosi 594 cm, wysokość 20 metrów.
Z pomnikowej trójki dendrologicznej Glinika Średniego, postanowiliśmy zmierzyć obwód pnia tylko tego dębu. Drugi okaz jest chuderlawy, a trzeciemu dość trudno wykonać prawidłowy pomiar, o czym będzie dalej.
Ponieważ drzewo rośnie na pochyłości terenu, wysokość pierśnicy należało odmierzyć od najwyższego punktu przy nasadzie pnia, które w tym przypadku znajduje się przy poboczu drogi.
Wynik jaki otrzymaliśmy wynosi to 613 cm. To już kawał dorodnego drzewa, chociaż mocno zredukowanego w koronie z uwagi na fakt, że rośnie w ciągu pasa drogowego.
Wnętrze okazu jest częściowo wypróchniałe. Ubytki tkanki drzewnej zdradza niewielka dziupla ziejąca przy podstawie pnia.
Na pniu dębu odnajdziemy okazałe narośla i zgrubienia, część z nich powstała po redukcji konarów, w ich miejsce drzewo wypuszcza pędy odroślowe.
Również sama korona drzewa, chociaż w miarę regularna, nosi liczne ślady redukcji i ingerencji chirurgicznej.
Pomimo powyższych uciążliwości związanych z siedliskiem (bliskość drogi) w którym drzewo żyje, jest to cenny i zacny egzemplarz.
(2) DĄB SZYPUŁKOWY NR 2
Przemieszczając się tą samą drogą na wschód, po około 250 metrach stajemy przed majestatem drugiego pomnikowego dębu. W tym przypadku “majestat” brzmi dość sarkastycznie, ponieważ drzewo to w ogóle nie przypomina ogromnych okazów tego gatunku.
Z uwagi na fakt, że obok korony drzewa przebiega linia elektryczna, a przy pniu droga, dąb został bardzo mocno zredukowany, natomiast jego sylwetka nabrała charakterystycznego kształtu przypominającego literę V.
Według danych zawartych w CRFOP ( Dąb_szypułkowy_nr_2_w_Gliniku_Średnim ), obwód pierśnicowy pnia drzewa wynosi 481 cm, wysokość 21 metrów.
Drzewo znajduje się w dość kiepskim stanie technicznym, nadmierna redukcja części morfologicznych, wypróchniałe wnętrze i nadwyrężona statyka nie rokują pomyślności życia okazu na dziesiątki lat, ale dąb walczy i próbuje mozolnie obudować koronę na bazie pędów wtórnych i całkiem nieźle mu to idzie.
Od drugiego pomnikowego dębu szypułkowego mamy już bardzo blisko do ostatniego osobnika objętego ochroną w tej miejscowości.
(3) DĄB BEZSZYPUŁKOWY
Tym razem mamy do czynienia z dębem bezszypułkowym, którego możemy podziwiać z pewnej odległości lub poprosić właściciela/gospodarza terenu o zgodę na podejście do niego. Wybraliśmy pierwszą i drugą opcję.
Drzewo rośnie na tyłach posesji oznaczonej nr 12 i zakorzeniło się na dość stromym stoku, co utrudnia wykonanie prawidłowego pomiaru obwodu pnia dębu. Dodatkowo wokół niego rośnie plątanina krzewów. Aby ich nie uszkodzić i nie nadwyrężyć gościnności gospodarza, zrezygnowaliśmy z czynności dendrometrycznych.
Według danych zawartych w CRFOP ( Dąb_bezszypułkowy_w_Gliniku_Średnim ), obwód pierśnicowy pnia drzewa wynosi 540 cm, wysokość okazu 25 metrów. Drzewo posiada kilka śladów i zgrubień po chirurgicznie zredukowanych konarach oraz malownicze stanowiska mchów.
Pomnikowy dąb odznacza się dobrym stanem zdrowotnym i technicznym.
⇒ Opisane dęby w tym artykule, zostały również zaprezentowane na blogu Marka. Zapraszam do lektury: https://www.pomniki-przyrody.pl/?p=17937
P O D S U M O W A N I E
1) W Gliniku Średnim (woj. podkarpackie, powiat strzyżowski, gmina Frysztak), na mocy Orzeczenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie Nr R.L. VI b – 13/P/30/53 z dnia 10.12.1953 roku, trzy drzewa powołano na pomniki przyrody. Pierwszym i jednocześnie najgrubszym jest dąb szypułkowy o obwodzie pierśnicowym pnia 613 cm (pomiar własny z 19.04.2023 r.) i wysokości 20 metrów (według danych z CRFOP).
2) Drugie drzewo, które również reprezentuje dąb szypułkowy to osobnik o bardzo mocno zredukowanej koronie i znajdujący się w dość złym stanie technicznym. Obwód jego pnia na wysokości pierśnicy wynosi 481 cm (według danych z CRFOP), a wysokość 21 metrów (według danych z CRFOP).
⇒ Obecnie dąb przypomina wielką literę V, z której jeden bok jest grubszy, a drugi dużo chudszy. Nawiązując do nazwy miejscowości – Glinik Średni, dąb ten rzeczywiście jest średni.
3) Ostatnie pomnikowe drzewo to dąb bezszypułkowy, który odnajdziemy na tyłach posesji nr 12 i do którego można podejść za zgodą właściciela, ponieważ okaz rośnie na prywatnej posesji.
