Rozpoczęła się astronomiczna wiosna.

20 marca 2024 r. o godz. 04:06 czasu polskiego rozpoczęła się astronomiczna wiosna. HURA! Niezależnie od miejsca na Ziemi, równonoc przynosi nam szereg efektów sezonowych, zauważalnych dla miłośników przyrody na całym świecie. Słowo „równonoc” oznacza po łacinie „równą noc” – jeden z dwóch dni w roku, kiedy długość światła dziennego i ciemności jest taka sama na całym świecie, choć w rzeczywistości nie do końca tak jest. Oznacza to, że na północ od równika równonoc wiosenna przez jakiś czas będzie najlepszą okazją do obserwacji gwiazd. Następnie noce na półkuli północ wciąż będą się skracać, aż do przesilenia letniego, które nadejdzie 20 czerwca. Im dalej na północ, tym krótsze będą noce. Noce nie będą już tak długie, jak 20 marca aż do równonocy jesiennej, czyli 22 września.

Jeżeli mówimy o równonocy z perspektywy Ziemi w kosmosie, należy pomyśleć o Ziemi na orbicie wokół Słońca. Ziemia nie orbituje pionowo, lecz jest nachylona wokół własnej osi o 23,5 stopnia. To oznacza, że półkula północna i południowa Ziemi zamieniają się miejscami w bezpośrednim odbiorze światła oraz ciepła słonecznego. Równonoc ma miejsce dwa razy w roku – wiosną i jesienią – kiedy nachylenie osi Ziemi i orbita Ziemi wokół Słońca łączą się w taki sposób, że oś nie jest nachylona ani od, ani w kierunku Słońca.

Równonoc rozpoczyna się w momencie przekroczenia równika niebieskiego – linią bezpośrednio nad równikiem Ziemi. Jednym z nich będzie zjawisko najszybszych zachodów i wschodów słońca. Mówimy tutaj o czasie potrzebnym, aby Słońce w całości znalazło się poniżej horyzontu, a nie o czas wschodu i zachodu. Podczas równonocy Słońce pojawia się nad głową w południe, “patrząc” z równika Ziemi, jak pokazuje poniższa ilustracja. Ta ilustracja pokazuje położenie Słońca na równiku niebieskim co godzinę w dniu równonocy.

Słońce znajduje się na równiku niebieskim, a równik niebieski przecina wszystkie nasze horyzonty w punktach na wschód i na zachód. Słońce wschodzi na wschodzie i zachodzi na zachodzie. W okolicy marcowej równonocy występuje również wiele innych efektów, które każdy z nas może zauważyć. Na półkuli północnej równonoc marcowa przynosi wcześniejsze wschody i późniejsze zachody Słońca, co ma kluczowe znaczenie dla kiełkujących roślin. Tymczasem na południe od równika mamy do czynienia z odwrotną porą roku – późniejszymi wschodami i wcześniejszymi zachodami słońca, chłodniejszymi wiatrami, suchymi i opadającymi liśćmi.

Równonoc i przesilenie spowodowane są związane z nachyleniem Ziemi względem własnej osi oraz jej nieustannym ruchem po orbicie. Niezależnie od tego kurczącego się okna do obserwacji gwiazd, nocne niebo 20 marca zapełni się niektórymi z najbardziej spektakularnych widoków roku, które wkrótce znikną. Jeśli wyjdziemy na zewnątrz zaraz po zachodzie Słońca, będziemy mogli zobaczyć ciemną planetę Merkury blisko zachodniego horyzontu. Należy się jednak spieszyć, gdyż o zmroku „zatonie”. Powyżej będzie Jowisz, najjaśniejsza planeta na niebie, która wkrótce opuści wieczorne niebo.

Na razie ta gigantyczna planeta stanowi doskonały marker jednego z najpiękniejszych widoków nocnego nieba. Tuż nad Jowiszem znajduje się gromada otwarta – Plejady, zwana także Siedmioma Siostrami. Ta gromada młodych, niebieskich gwiazd ma intensywną jasność i wygląda spektakularnie w każdej lornetce. W momencie równonocy, należy spojrzeć nieco na południowy zachód, aby dostrzec charakterystyczne trzy gwiazdy tworzące Pas Oriona, jeden z najsłynniejszych widoków na zimowym i wiosennym nocnym niebie na półkuli północnej.

Te trzy gwiazdy – Alnitak, Alnilam i Mintaka – mają dwie jasne gwiazdy, zarówno powyżej (Bellatrix i Betelgeza), jak i poniżej (Saiph i Rigel). Jeśli znajdziemy te gwiazdy, zobaczymy większość konstelacji Oriona. Następnie należy wrócić do tych trzech gwiazd pasa i podążać za nimi w kierunku południowo-wschodnim, gdzie natkniemy się na bardzo jasną gwiazdę. To Syriusz, najjaśniejsza gwiazda na nocnym niebie i jedna z najbliższych, znajdująca się “zaledwie” 8,6 lat świetlnych od naszego Układu Słonecznego.

Obserwowanie gwiazd podczas równonocy wiosennej polega na pożegnaniu słynnych, jasnych gwiazd zimowych. Jeśli jednak spojrzymy na wschód, zobaczymy również wschodzące gwiazdy nowego sezonu. Najpierw należy odnaleźć Księżyc, który będzie jasno świecił nad południowo-wschodnim horyzontem. Następnie trzeba spojrzeć poniżej, wówczas ujrzymy Regulusa – najjaśniejszą gwiazdę w konstelacji Lwa. Jej odnalezienie tuż po zmroku oznacza, że nadeszła równonoc wiosenna.

Jednak początek wiosny i te wszystkie podniebne atrakcje są tylko namiastką największej atrakcji dla autora tego blogu, której rozpoczęcie zaplanowane jest na początku maja. To oczywiście TOUR DE LAS & GRZYB 2024! ;))