Aktualności Las Perły dendroflory

Wiąz szypułkowy w Skałągach. Wiąz zwany grabem.

Wiąz szypułkowy w Skałągach.

Wiąz zwany grabem.

Skałągi to wieś położona w województwie opolskim, w powiecie kluczborskim, w gminie Wołczyn. W latach 1945–1954 i 1973–1975 miejscowość była siedzibą gminy Skałągi. W Skałągach odbywają się plenery malarskie, Święto Mleka, Święto Pieczonego Ziemniaka i dożynki wiejskie.

Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są:

1) kościół ewangelicki, obecnie rzym.-kat. parafialny pw. św. Michała Archanioła z l. 1791–1792 – XVIII w. Pierwsze wzmianki o kościele pochodzą z 1376 r. W 1564 r. został przejęty przez protestantów, od 1945 r. jest katolicki. Obecny murowany, otynkowany kościół wybudowano w latach 1791–1792 na miejscu poprzedniego drewnianego, zbudowanego w 1691 r. i zburzonego w 1791 r. W 1880 r. od zachodu dobudowano kwadratową wieżę, w górnych kondygnacjach ośmioboczną. W 1927 r. kościół został odnowiony i częściowo powiększony. Następnie odnowiony za czasu ks. Sławomira Siewkowskiego. Pod dzwonnicą w kościele znajduje się grobowiec robotników, którzy wybudowali go, natomiast obok kościoła spoczywają szczątki rodziny Prittwitz.

2) park krajobrazowy został założony w stylu angielskim w XIX w. Plan ogrodu jest nieregularny, asymetryczny, z elementami naturalnymi. Drzewostan liczy nie więcej niż 150–200 lat. Są to najczęściej gatunki rodzime (dąb, wiąz, lipa, buk, grab, świerk), ale występują także gatunki egzotyczne (sosna wejmutka, choina kanadyjska, lipa krymska).

inne zabytki:

3) pozostałości zabudowań folwarcznych dawnego zespołu pałacowego,

4) kolonia drewnianych domów.

Podczas późno-majowej wyprawy dendrologicznej na wybrane tereny województwa opolskiego z Markiem (pomniki-przyrody.pl), przejeżdżaliśmy obok parku pałacowego w Skałągach, w którym – według danych zawartych w rejestrach form ochrony przyrody, nie figuruje żadne pomnikowe drzewo (te znajdują się m.in. na terenach leśnych w pobliżu Unieszowa).

Ponieważ teren parku jest nieduży, Marek zaparkował auto po jego drugiej stronie, natomiast ja postanowiłem szybko przejść przez jego środek i sprawdzić, czy nie rośnie w nim jakieś wyjątkowe, okazałe drzewo. Jak dobrze, że coś mnie tknęło, aby tak postąpić.

Po obejrzeniu kilkunastu drzew, w tym ładnie wkomponowanej, dość zwartej grupy dębów szypułkowych, moje oczy namierzyły wyjątkowe, wspaniałe, grube i wysokie drzewo. Od razu zadzwoniłem do Marka, aby przybiegł do mnie i wziął ze sobą aparat fotograficzny.

Drzewem tym okazał się dostojny wiąz szypułkowy, przy którym widnieje tabliczka z napisem grab pospolity i na której, w kilku zdaniach opisano ten gatunek drzewa… Nie wiem, jak można było pomylić wiąz z grabem, ale dzięki tej pomyłce miałem gotowy tytuł na artykuł, czyli “wiąz zwany grabem”. ;))

OBWÓD PIERŚNICOWY PNIA

Po obejrzeniu drzewa i wykonaniu mu sesji fotograficznej, przyszedł czas na pomiar obwodu pierśnicowego pnia. Wiąz ten jest prawdopodobnie zrostem kilku osobników, ale do wysokości około 3,5 metra tworzy całość, czyli można je traktować jako pojedyncze drzewo, zgodnie z zasadami dendrometrii.

Obwód pierśnicowy pnia drzewa wynosi aż 636 cm. Analizując Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody pod względem pomnikowych wiązów szypułkowych woj. opolskiego wychodzi, że wiąz w Skałągach jest zdecydowanie najgrubszy i paradoksalnie nie został uhonorowany statusem pomnika przyrody.

Dla mnie odnalezienie tego wspaniałego drzewa ma jeszcze inny, ważny aspekt. Otóż jest to najgrubszy wiąz szypułkowy, jaki udało mi się odnaleźć, odkąd zacząłem wyszukiwać i mierzyć najokazalsze drzewa, czyli od wiosny 2016 roku. Dodatkowo należy zaznaczyć, że wiąz o ponad 6-cio metrowym obwodzie to już ekstraklasa grubasów gatunku Ulmus laevis’. Najgrubsze wiązy potrafią przekroczyć nawet 900 cm obwodu.

Pień tego wyjątkowego drzewa jest w środku częściowo wypróchniały, w odziomku widać ubytki i dziuple, notuje się też stanowiska mchów i porostów. Jednak ogólny stan zdrowotny i kondycja pnia wydają się co najmniej dobre.

Największe zdziwienie budzi wspomniana tabliczka, która nazywa to drzewo grabem. ;)) Na pniu, kilka metrów nad ziemią zamontowano budkę dla ptaków. Drzewo to jest potężne nie tylko na grubość, ale i na wysokość, która wynosi około 30 metrów lub nieco ponad tę wartość. Nie miałem w tym dniu dalmierza, przez co nie dokonałem precyzyjnego pomiaru tego parametru.

Wiąz ten ma charakterystyczny, wysmukły pokrój – krótki pień dźwiga cztery mocarne przewodniki, dość ściśle do siebie przylegające, przez co drzewo – pomimo ogromnych gabarytów, nie jest jakoś wyjątkowo rozrośnięte w poziomie. Można rzec, że dendrologiczną wizytówką tego okazu jest wysmukła gracja.

Gracja ta imponująco wygląda w wyższych partiach drzewa. Przewodniki wznoszą się niczym długie maszty, zakończone rozłożystym, zielonym żaglem zbudowanym z charakterystycznych, asymetrycznych liści. Jest moc i potęga przy, na i w tym drzewie!

Piękna, okazała korona pokrywa się dużą ilością zdrowych liści. Pod koniec maja nie były one jeszcze w pełni rozwinięte na całym drzewie, ale już prezentowały się czarująco. Na drzewie tym nie widać śladów ingerencji chirurgicznej i innych zabiegów, natomiast zachwyt nad znalezieniem okazu był ogromny.

PODSUMOWANIE

1) W miejscowości Skałągi (woj. opolskie, powiat kluczborski, gmina Wołczyn) w parku pałacowym rośnie wspaniały okaz wiązu szypułkowego, którego obwód pierśnicowy pnia mierzy 636 cm, a wysokość ponad 30 metrów. Drzewo nie jest pomnikiem przyrody, chociaż jest grubsze od najgrubszego, pomnikowego wiązu szypułkowego woj. opolskiego, który figuruje w CRFOP.

2) Wyjątkowy wiąz ma charakterystyczny, wysmukły pokrój z rozszerzonym u podstawy pniem, wysoko wysklepioną koroną, która pucharowato rozszerza się ku górze i masywne, nieregularnie powyginane konary. Pień w środku jest częściowo wypróchniały, w części odziomkowej widnieją ubytki/dziuple, ale ogólna kondycja wiązu jest bardzo dobra.

3) Tabliczka, którą zamontowano przy drzewie opisuje je jako grab pospolity… ;)) Wiąz szypułkowy w Skałągach to najgrubsze, niepomnikowe drzewo tego gatunku, które udało mi się odnaleźć w ciągu 4 lat, od kiedy zająłem się szeroko rozumianym wyszukiwaniem niezwykłych drzew. Tak okazałych wiązów mamy w kraju stosunkowo mało, co świadczy o unikatowości klejnotu dendroflory w Skałągach. 

Podziel się na:
  • Facebook
  • Google Bookmarks
  • Twitter
  • Blip
  • Blogger.com
  • Drukuj
  • email

1 KOMENTARZ

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.